Precariedade laboral-pobreza en Galicia en tempos de crise

  1. Sánchez Sellero, María del Carmen
  2. Sánchez Sellero, Pedro
  3. Cruz González, María Monserrat
  4. Sánchez Sellero, Francisco Javier
Revista:
Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

ISSN: 1132-2799

Ano de publicación: 2013

Título do exemplar: Economía da desigualdade

Volume: 22

Número: 2

Páxinas: 201-224

Tipo: Artigo

DOI: 10.15304/RGE.22.EXTRA.1407 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Outras publicacións en: Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

Resumo

A precariedade laboral pode entenderse como falta de protección, inseguridade ou inestabilidade no traballo: novos e mulleres son algúns dos colectivos que sofren algún tipo de inestabilidade e/ou discriminación no emprego. A deterioración das condicións de traballo implica un incremento da pobreza. Así como en décadas anteriores a proporción de galegos que vivían baixo o limiar da pobreza se reducira, a partir do ano 2008 estas porcentaxes non fan máis que incrementarse. A situación do ano 2012 empeora a de anos anteriores. Estudamos os ingresos obtidos da Enquisa de condicións de vida das familias (ECV) do Instituto Galego de Estatística (IGE). Ingresos é a variable segundo a cal se establece o concepto de pobreza. No período 2007-2010 analizamos a intensidade dos ingresos regulares por idades. A partir dunha análise de correspondencias constátase a asociación entre os novos de �18-24 anos� e a categoría �ningún día de ingresos regulares�; neste modelo, as cifras de inercia increméntanse nos últimos anos. Este feito é un indicador de que, en crise económica, os ingresos é unha das variables económicas que ten unha afectación inmediata, con maior virulencia nos colectivos máis vulnerables.

Referencias bibliográficas

  • Abad, J.; Blanco, P.; García, A. (2008): "Análisis de correspondencias y estudio de historias de vida: una aplicación a la Encuesta de Transición Educativo-Formativa e Inserción Laboral", Pecunia: Revista de la Facultad de Ciencias Económicas y Empresariales, 6, pp. 1-27.
  • Aguilar, E. (2011): "Análisis de correspondencia para estudiar la relación entre algunas variables medidas a partir de la Encuesta Nacional de Opinión Pública del año 2006 (ENOPU-06)", Revista de Ciencias Económicas de la Universidad de Costa Rica, 29 (2), pp. 207-217.
  • Álvarez, H. (2011): La precariedad laboral. Análisis y propuestas de solución. 2a ed. Albacete: Bomarzo.
  • Amuedo Dorantes, C.; Serrano Padial, R. (2010): "Labour Market Flexibility and Poverty Dynamics", Labour Economics, 17 (4), pp. 632-642.
  • Antón, A. (2006): Precariedad laboral e identidades juveniles (Fundación Sindical de Estudios y CC. OO. de Madrid). Madrid: GPS.
  • Benzecri, J.P. (1973): "L'analyse des données", L'analyse des correspondences, v. II. Paris: Dunod.
  • Benzecri, J. P. (1992): Correspondence Analysis Handbook. New York, NY: Dekker.
  • Brady, D. (2005): "The Welfare State and Relative Poverty in Rich Western Democracies, 1967-1997", Social Forces, 83 (4), pp. 1329-1364.
  • Cantó, O.; Gradín, C.; Del Río, C. (2012): "Pobreza crónica, transitoria y recurrente en España", Revista de Economía Aplicada, 58, (XX), pp. 69-94.
  • Cáritas (2009): La respuesta de Cáritas ante la crisis. Impacto, diagnóstico y propuestas. Madrid: Cáritas.
  • Cáritas (2012a): La Fundación Barrié y Cáritas renuevan por cuarto año consecutivo en Galicia el programa de ayudas de emergencia social para familias. Madrid: Cáritas. (8 de febrero de 2012). <http://www.caritas.es/noticias_tags_noticiaInfo.aspx?Id=5495>.
  • Cáritas (2012b): VII Informe del Observatorio de la Realidad Social. De la coyuntura a la estructura: los efectos permanentes de la crisis. Madrid: Cáritas.
  • Chen, S.; Ravallion, M. (2007): "Absolute Poverty Measures for the Developing World, 1981-2004", Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 104 (43), pp. 16757-16762.
  • Del Río, C.; Lago, S. [ed.] (2002): Pobreza e inclusión social en Galicia. (Xornadas do IDEGA, 1). Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, IDEGA.
  • Die, L. (2010): "Crisis económica internacional e inmigración", Documentación Social, 158, pp. 131-146.
  • El País (2012): "Frustración juvenil", El País, 11/03/12. (20 de septiembre de 2012). <http://elpais.com/elpais/2012/03/10/opinion/1331408946_927258.html>.
  • European Anti-Poverty Network-España (2009): El impacto de la crisis en la pobreza y la exclusión social: diagnóstico y actuaciones. Madrid: EAPN-España.
  • European Anti-Poverty Network-España (2012): Impactos de la crisis. 2o Informe: Seguimiento del indicador de riesgo de pobreza y exclusión social en España 2009-2011. Madrid: EAPN-España.
  • European Union, Social Protection Committee;European Commission (2009): Second Joint Assessment by the Social Protection Committee and the European Commission of the Social Impact of the Economic Crisis and of Policy Responses. 16169/09 ADD 1. Brussels: European Union, Social Protection Committee (EU-SPC)/European Commission.
  • Gallup (2010): Monitoring the Social Impact of the Crisis: Public Perceptions in the European Union (Flash Eurobarometer, 289). Brussels: European Commission.
  • Galtier, B.; Gautié, J. (2001): Employment Protection and Labour Market Policies: Trade Offs and Complementarities? The Case of France. (Employment Paper, 2001/17). Genève: International Labour Organization (ILO).
  • González, M.O.; Díaz, F.M.; Álvarez, J.A. (2011): "Nivel educativo y empleo en el período 2005-2009: un análisis comparado entre la población ocupada española y extranjera", XX Jornadas de la Asociación de Economía de la Educación. Málaga: Asociación de Economía de la Educación (AEDE).
  • Gradín, C.; Cantó, O.; Del Río, C.; Azpitarte, F. (2006): A pobreza e a exclusión social en Galicia. (Informe para a Vicepresidencia de Igualdade e Benestar Social da Xunta de Galicia. II Plan Galego de Inclusión Social). Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, Vicepresidencia de Igualdade e Benestar Social.
  • Gradín, C.; Del Río, C. (2001): Desigualdad, pobreza y polarización en la distribución de la renta en Galicia. (Colección Renta, 11). A Coruña: Instituto de Estudios Económicos de Galicia-Fundación Pedro Barrié de la Maza.
  • Greenacre, M. (1984): Theory and Applications of Correspondence Analysis. London: Academic Press.
  • Greenacre, M. (2007): Correspondence Analysis in Practice. 2a ed. London: Chapman & Hall/CRC Interdisciplinary Statistics.
  • Instituto Galego de Estatística (2012): Enquisa de condicións de vida das familias. Metodoloxía. (Mimeo). Santiago de Compostela: IGE.
  • Instituto Nacional de Estadística (2012): Encuesta de Condiciones de Vida. Metodología 2005. Madrid: INE.
  • Instituto Valenciano de Investigaciones Económicas (2009a): Dinámica de la sobrecualificación: ¿permanente o transitoria? (Cuadernos de Capital Humano, 103). Valencia: IVIE.
  • Instituto Valenciano de Investigaciones Económicas (2009b): Ciclo económico y sobrecualificación: efectos de la crisis actual. (Cuadernos de Capital Humano, 104). Valencia: IVIE.
  • Instituto Valenciano de Investigaciones Económicas (2009c): Sobrecualificación y salarios. (Cuadernos de Capital Humano, 105). Valencia: IVIE.
  • Instituto Valenciano de Investigaciones Económicas (2009d): Flexibilidad laboral y características de los jóvenes. (Cuadernos de Capital Humano, 106). Valencia: IVIE.
  • Instituto Valenciano de Investigaciones Económicas (2011a): El índice de pobreza humana en las regiones españolas. (Cuadernos de Capital Humano, 121). Valencia: IVIE.
  • Instituto Valenciano de Investigaciones Económicas (2011b): Capital humano y empleo en tiempos de crisis (II). (Cuadernos de Capital Humano, 122). Valencia: IVIE.
  • Instituto Valenciano de Investigaciones Económicas (2012a): Crisis y mercado de trabajo: una perspectiva regional. (Cuadernos de Capital Humano, 133). Valencia: IVIE.
  • Instituto Valenciano de Investigaciones Económicas (2012b): Los jóvenes y el empleo en tiempos difíciles. (Cuadernos de Capital Humano, 137). Valencia: IVIE.
  • Laparra, M. (2006): La construcción del empleo precario. Madrid: Fundación Fomento de Estudios Sociales y de Sociología Aplicada/Cáritas Española.
  • Laparra, M. (2010): "El impacto de la crisis en la cohesión social o el surf de los hogares españoles en el modelo de integración de la "sociedad líquida"", Documentación Social, 158, pp. 97-130.
  • Lebart, L.; Morineau, A.; Piron, M. (2000): Statistique Exploratoire Multidimensionnelle. 3a ed. Paris: Dunod.
  • Lozares, C.; López, P.; Borrás, V. (1998): "La complementariedad del loglineal y del análisis de correspondencias en la elaboración y el análisis de tipologías", Papers. Revista de Sociología, 55, pp. 79-93.
  • Marsi, L. (2011): "Precariedad laboral y pobreza: los límites de la ciudadanía en la sociedad neoliberal", Historia Actual Online, 24, pp. 139-152.
  • Marx, I.; Verbist, G. (1999): "Low-Paid Work and Poverty: A Cross-Country Perspective" en S. Baze, M. Gregory y W. Salverda [ed.]: Low-Wage Employment in Europe. Northampton, MA: Elgar.
  • Pérez, C. (2009): Técnicas estadísticas multivariantes con SPSS. Madrid: Garceta.
  • Pérez, P.; Saller, G.; Panigo, D. (2003): "¿Trabajadores pobres o pobres trabajadores? El caso argentino 1998-2002", 6o Congreso Nacional de Estudios del Trabajo. Buenos Aires.
  • Puga, N. (2012): "Galicia, la Comunidad que se enfrenta a una "feminización de la pobreza"", El Mundo, 15/02/12. (10 de septiembre de 2012). <http://www.elmundo.es/el mundo/2012/02/15/galicia/1329316846.html>.
  • Ramírez, J.; Martínez, G. (2010): "Análisis de correspondencias a partir de una muestra probabilística", Revista Colombiana de Estadística, 33 (2), pp. 273-293.
  • Ravallion, M.; Chen, S. (2011): "Weakly Relative Poverty", Review of Economics and Statistics, 93 (4), pp. 1251-1261.
  • Ravallion, M.; Chen, S.; Sangraula, P. (2007): "New Evidence on the Urbanization of Global Poverty", Population and Development Review, 33 (4), pp. 667-701.
  • Rodgers, G.; Rodgers, J. (1992): El trabajo precario en la regulación; crecimiento del empleo atípico en Europa Occidental. Madrid: Ministerio de Trabajo y Seguridad Social.
  • Rubio, J. (2009): "Aspectos sociológicos del desempleo/paro y de la precariedad laboral", Nómadas. Revista Crítica de Ciencias Sociales y Jurídicas, 24.
  • Ruiz-Castillo, J. (2009): "Pobreza relativa y aboluta. El caso de México (1992-2004)", El Trimestre Económico, 301, pp. 67-100.
  • Sánchez, M.C. (2010): Factores determinantes para la inserción y distintas formas de participación en el mercado laboral gallego. (Tesis doctoral). A Coruña: Universidade da Coruña.
  • Sánchez, M.C.; Sánchez, P. (2012): "Estudio de sobrecualificación y crisis económica en el mercado laboral español", XXII Jornadas Luso-Españolas de Gestión Científica. Vila Real: Universidade de Trásos-Montes e Alto Douro (UTAD).
  • Troitiño, A. (2000): "Desigualdade e benestar en termos da distribución persoal da renda. A situación galega no marco do Estado", Revista Galega de Economía, 9 (2), pp. 199-228.
  • Troitiño, A. (2001): "Incidencia de la ocultación de ingresos de la EPF sobre los niveles regionales de desigualdad relativa y bienestar-renta", Estudios de Economía Aplicada, 19, pp. 189-210.