"A miña variedade é defectuosa"a lexitimidade social das neofalas

  1. O'Rourke, Bernadette
  2. Ramallo Fernández, Fernando
Revista:
Estudos de lingüística galega

ISSN: 1889-2566

Ano de publicación: 2013

Número: 5

Páxinas: 89-103

Tipo: Artigo

DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Estudos de lingüística galega

Resumo

Malia que a lingua galega sobreviviu varios séculos de contacto co castelán, unha combinación de factores sociopolíticos e socioeconómicos na segunda metade do século XX acelerou o proceso de substitución lingüística. As accións de política lingüística postas en marcha desde 1980, non obstante, tentaron conter esta tendencia, nun esforzo por manter a lingua galega en ámbitos nos que sempre se falou e a revitalizala nos que foi tradicionalmente desprazada. Aínda que o número dos chamados "falantes nativos" ou "falantes tradicionais" do galego continúa en caída, houbo unha incipiente recuperación da lingua entre determinados sectores máis novos, urbanos e falantes nativos de castelán. Malia que as características sociais deste grupo son positivas para as perspectivas de supervivencia da lingua galega, os chamados "novos falantes", ou "neofalantes" atópanse frecuentemente negociando o seu dereito a un espazo lingüístico entre os falantes nativos de castelán e os de galego. Neste artigo imos explorar este espazo lingüístico a través da análise dos discursos contemporáneos sobre os "novos falantes" e dos "novos falantes" do galego. Estes discursos producíronse en tres grupos de discusión con falantes nativos e non nativos de galego. Na nosa análise dos datos, detémonos no papel do neofalante como falante lexítimo e lexitimado (Bourdieu 1982). O traballo conclúe que o espazo sociolingüístico das neofalas e dos neofalantes precisa de máis recoñecemento social, imprescindible para o futuro da lingua.

Referencias bibliográficas

  • Álvarez Cáccamo, Celso (2000): “Para um modelo do ‘code-switching’ e a alternância de variedades como fenómenos distintos: dados do discurso galego-português / espanhol na Galiza”, Estudios de Sociolingüística 1(1), 111-128.
  • Bourdieu, Pierre (1982): Ce que parler veut dire: L’économie des échanges linguistiques. Paris: Fayard.
  • Callejo, Javier (2001): El grupo de discusión: introducción a una práctica de investigación. Barcelona: Ariel.
  • Callón, Carlos (2012): Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
  • Cidadanía-Rede de Aplicacións Sociais (2002): O proceso de normalización do idioma galego 1980-2000, Volume I: Política Lingüística: análise e prespectivas. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.
  • Costa, James (2010): “Des derniers locuteurs aux néo-locuteurs: Revitalisation linguistique en Europe”, Faits de Langues 35-36, 205-223.
  • Crystal, David (2003): English as a Global Language, 2ª ed. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Davies, Alan (2004): “The native speaker in Applied Linguistics”, en Alan Davies / Catherine Elder (eds.), The Handbook of Applied Linguistics. Oxford: Blackwell, 431-450.
  • Dorian, Nancy (1994): “Purism vs. compromise in language revitalization and language revival”, Language in Society 23 (4), 479-494.
  • Dubert García, Francisco (1999): A fala de Santiago de Compostela: estudio xeolingüístico. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • Dubert García, Francisco (2005): “Interferencias del castellano en el gallego popular”, Bulletin of Hispanic Studies 82(3), 271-291.
  • Edley, Nigel / Lia Litosseliti (2010): “Contemplating interviews and focus groups”, en Lia Litosseliti (ed.), Research methods in linguistics. London: Continuum, 155-177.
  • Fishman, Joshua (1991): Reversing language shift. Clevedon: Multilingual Matters.
  • Flick, Uwe (2009): An introduction to qualitative research. 4ª edición. London: Sage.
  • Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2010): Lingua de calidade. Vigo: Xerais.
  • Frías-Conde, Xavier (2006): “A normalización lingüística na Romania: a normalización da lingua e normalización dos falantes (o caso dos neofalantes)”, Ianua. Revista Philologica Romanica 6, 49–68.
  • Heller, Monica (2011): Paths to Post-Nationalism. A critical ethnography of language and identity. Oxford: Oxford University Press.
  • Glaser, Konstanze (2007): Minority Languages and Cultural Diversity in Europe. Galeic and Sorbian Perspectives. Clevedon: Multilingual Matters.
  • González González, Manuel (2008): “O novo galego urbano”, en Mercedes Brea / Franciso Fernández Rei / Xosé Luís Regueira (eds.), Cada palabra pesaba, cada palabra media. Homenaxe a Antón Santamarina. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 363-374.
  • González González, Manuel (2012): “Evolución da situación lingüística en Galicia nos últimos quince anos”, A letra miúda 1, 1-51 (http://www. coordinadoraendl.org/aletramiuda/index. php?art=art4_n1.html).
  • Graddol, David (2006): English Next. London: British Council.
  • Grinevald, Colette / Michel Bert (2011): “Speakers and communities”, en Peter K. Austin / Julia Sallabank (eds.), The Cambridge Handbook of Endangered Languages. New York: Cambridge University Press, 45-65.
  • Holborow, Marnie (1999): The Politics of English. London: Sage.
  • Hornsby, Michael (2005): “Neo-Breton and questions of authenticity”, Estudios de Sociolingüística 6(2), 191-218.
  • Hornsby, Michael (2008): “The Incongruence of the Breton Linguistic Landscape for Young Speakers of Breton”, Journal of Multilingual & Multicultural Development 29(2), 127-138.
  • Iglesias, Ana (2002): Falar galego: no veo por qué. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
  • Jaffe, Alexandra (2010): “Critical Perspectives on Language-in-education Policy: The Corsican Example”, en Teresa L. McCarty (ed.), Ethnography and Language Policy. London: Routledge, 205-229.
  • Jenkins, Jennifer (2007): English as a Lingua Franca: Attitude and Identity. Oxford: Oxford University Press.
  • Jones, Mari C. (1995): “At What Price Language Maintenance? Standardization in Modern Breton”, French Studies XLIX(4), 428-36.
  • Jones, Mari C. (1998): “Death of a Language, Birth of an Identity: Brittany and the Bretons”, Language Problems & Language Planning, 22 (2), 129-142.
  • Kabatek, Johannes (2000): Os falantes como lingüistas. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
  • Kachru, Braj B. (1990): The Alchemy of English. The Spread, Functions, and Models of Non-Native Englishes. Chicago: The University of Illinois Press.
  • Kovácová-Moman, Vlasta (2007): A mudança da língua usual nos novos locutores de galego – neofalantes. Santiago de Compostela: GZe-editora.
  • Le Nevez, Adam (2006): Language diversity and linguistic identity in Brittany: a critical analysis of the changing practice of Breton. PhD, Faculty of Education, University of Technology, Sydney.
  • Lorenzo Suárez, Anxo M. (2003): “Evolución estruc- tural dunha variedade minoritaria de contacto: a conformación dunha identidade lingüística diferenciada no galego urbano”, en Carmen Ca- beza Pereiro / Anxo M. Lorenzo Suárez / Xoán Paulo Rodríguez Yáñez (eds.), Comunidades e individuos bilingües. Actas do I Simposio sobre o Bilingüismo. Vigo: Universidade de Vigo, 762-767.
  • Lorenzo Suárez, Anxo M. (2005): “Planificación lingüística de baixa intensidade”. Cadernos de Lingua 27, 37-59.
  • Loureiro-Rodríguez, Verónica (2008): “Conflicting values and conflicting ages. Linguistic ideologies in Galician adolescents”, en Mercedes Niño Murcia / Jason Rothman (eds.), Bilingualism and identity: Spanish at the Crossroads with other languages. Amsterdam: John Benjamins, 63-86.
  • Loureiro-Rodríguez, Verónica / May M. Boggess / Anne Goldsmith (2012): “Language attitudes in Galicia: using the matched-guise test among high school students”, Journal of Multilingual and Multicultural Development 34(2), 136-153.
  • MacCaluim, Alasdair (2007): Reversing language shift: the social identity and role of adult learners of Scottish Gaelic. Belfast: Cló Ollscoil na Banríona.
  • McEwan-Fujita, Emily (2010): “Ideology, affect, and socialization in language shift and revitalization: The experiences of adults learning Gaelic in the Western Isles of Scotland”, Language in Society 39, 27-64.
  • Monteagudo, Henrique (2004): “Do uso á norma, da norma ao uso (Variación sociolingüística e estandarización no idioma galego)”, en Rosario Álvarez / Henrique Monteagudo (eds.), Norma lingüística e variación. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 377-436.
  • Monteagudo, Henrique (2012): Facer país co idioma. Sentido da normalización lingüística. A Coruña: Real Academia Galega.
  • Obervatorio da Cultura Galega (2011): O idioma galego na sociedade. A evolución sociolingüística 1992-2008. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.
  • O’Rourke, Bernadette (2011a): Galician and Irish in European contexts. Attitudes towards weak and strong minority languages. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
  • O’Rourke, Bernadette (2011b): “Whose language is it? Struggles for language ownership in an Irish language classroom”, Journal of Language, Identity and Education 10(5), 327-245.
  • O’Rourke, Bernadette / Fernando Ramallo (2010): “Los nuevos hablantes de lenguas minoritarias: una comparación entre Irlanda y Galicia”, en E. Ridruejo / N. Mendizábal (eds.), Actas del IX Congreso Internacional de Lingüística General. Valladolid: Universidad de Valladolid, 1684-1700.
  • O’Rourke, Bernadette / Fernando Ramallo (2011): “The native-non-native dichotomy in minority language contexts: Comparation between Irish and Galician”, Language Problems and Language Planning 35(2), 139-159.
  • O’Rourke, Bernadette / Fernando Ramallo (2013a): “Competing ideologies of linguistic authority amongst new speakers in contemporary Galicia”, Language in Society 42(3), 287-305.
  • O’Rourke, Bernadette / Fernando Ramallo [2013b]: “Neofalantes as an active minority: Understanding language practices and motivations for change amongst new speakers of Galician”, International Journal of the Sociology of Language (no prelo).
  • Ortega, Anne et al. [2013]: “Basque linguistic identity among new speakers of Basque”. International Journal of the Sociology of Language (no prelo).
  • Phillipson, Robert (1992): Linguistic imperialism. Oxford & New York: Oxford University Press.
  • Pusch, Claus / Johannes Kabatek (2011): “Language contact in Southwestern Europe”, en Bernd Kort- mann / Johan van der Auwera (eds.), The Languages and Linguistics of Europe. A Comprehensive Guide. Berlin: Mouton de Gruyter, 393-408.
  • Pujolar, Joan (2007): “The future of Catalan: language endangerment and nationalist discourse in Catalonia”, en Alexandre Duchêne / Monica Heller (eds.), Discourses of endangerment. London: Continuum, 121-148.
  • Pujolar, Joan / Isaac Gonzàlez (2012): “Linguistic ‘mudes’ and the de-ethnicization of language choice in Catalonia”, International Journal of Bilingual Education and Bilingualism, DOI:10.1080 /13670050.2012.720664, 1-15.
  • Pujolar, Joan / Maite Puigdevall [2013]: “Linguistic ‘Mudes’: How to Become a New Speaker in Catalonia”, International Journal of the Sociology of Language (no prelo).
  • Ramallo, Fernando (2010): “Cara a unha tipoloxía dos falantes de galego” en Bieito Silva Valdivia / Xesús Rodríguez Rodríguez / Isabel Vaquero Quintela (eds.). Educación e linguas en Galicia. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, 15-37.
  • Ramallo, Fernando (2012): “El gallego en la familia: entre la producción y la reproducción”, Caplletra 53, 167-191.
  • Ramallo, Fernando [2013]: “Neofalantismo”, en Henrique Monteagudo / Eva Gugenberger / Gabriel Rei Doval (eds.), Contacto de linguas, hibridade, cambio: contextos, procesos e consecuencias. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega / Consello da Cultura Galega (no prelo).
  • Rampton, Ben (1990): “Displacing the ‘native speaker’. Expertise, affiliation, and inheritance”, ELT Journal 44(2), 97-101.
  • Regueira, Xosé Luís (1999): “Estándar oral e variación social da lingua galega”, en Rosario Álvarez / Dolores Vilavedra (eds.). Cinguidos por unha arela común. Homenaxe a Xesús Alonso Montero, 2 vols. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela, vol. 1, 855-875.
  • Regueira, Xosé Luís (2004): “Estándar oral”, en Rosario Álvarez / Henrique Monteagudo (eds.), Norma lingüística e variación. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 69-95.
  • Regueira, Xosé Luís (2012): “Autenticidade e calidade da lingua: purismo e planificación lingüística no galego actual”, Estudos de Lingüística Galega 4, 187-201.
  • Robert, Elen (2009): “Accommodating new speakers? An attitudinal investigation of L2 speakers of Welsh in south-east Wales”, International Journal of the Sociology of Language 195, 93-116.
  • Romaine, Suzanne (2006): “Planning for the survival of linguistic diversity”, Language Policy 5(2), 443- 475.
  • Sanmartín Rei, Goretti (2009): Nos camiños do entusiasmo. Calidade da lingua e planificación. Vigo: Xerais.
  • Singh, Rajendra (2006): “Native Speaker”, en Keith Brown (ed), Encyclopaedia of Language and Linguistics, 2ª edición. London: Elsevier, 489-492.
  • Timm, Lenora A. (2010): “Language, culture and identity in Brittany: the sociolinguistic of Breton”, en Martin J. Ball / Nicole Müller (eds.), The Celtic Languages, 2ª edición. Abingdon: Routledge, 712-752.
  • UNESCO (2003): Language vitality and endangerment. (http://www.unesco.org/culture/ich/doc/ src/00120-EN.pdf).
  • Urla, Jacqueline (1993): “Cultural politics in an age of statistics: Numbers, nations, y the making of basque identity”, American Ethnologist 20, 818-43.
  • Urla, Jacqueline (2012). Reclaiming Basque: Language, Nation, and Cultural Activism. Reno: University of Nevada Press.
  • Vidal Figeroa, Tiago (1997): “Estructuras fonéticas de tres dialectos de Vigo”, Verba 24, 313- 332.
  • Woolard, Kathryn (1989): Double talk: Bilingualism and the politics of ethnicity in Catalonia. Stanford, CA: Stanford University Press.
  • Woolard, Kathryn (2011): “Is there linguistic life after high school? Longitudinal changes in the bilingual repertoire in metropolitan Barcelona”, Language in Society 40(5), 617-648.
Fonte de datos: Dialnet