El humor gráfico en la prensa gallega y portuguesa (1870-2000). Semejanzas y diferencias

  1. Caballero Wangüemert, Félix
  2. Román Portas, Mercedes
Revista:
Historia y comunicación social

ISSN: 1137-0734

Ano de publicación: 2013

Volume: 18

Número: 1

Páxinas: 343-359

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Historia y comunicación social

Resumo

En el humor gráfico gallego y portugués de 1870 a 2000 podemos diferenciar cuatro etapas paralelas, tres de auge y una de decadencia: 1) las revistas satíricas ilustradas (1870-1909); 2) el modernismo y la caricatura síntesis (1909-1933/1936); 3) censura y decadencia (1933/1936-1969); y 4) el renacimiento (1969-2000). Durante estos 130 años, el humor gráfico gallego y portugués pasa del naturalismo barroco de finales del siglo XIX al modernismo sintético del primer tercio del XX y finalmente a una gran variedad de estilos en los últimos tiempos; y la caricatura personal y satírica del XIX se convierte en social e irónica en el XX.

Referencias bibliográficas

  • DE SOUSA, Osvaldo Macedo (1988). Do humor da caricatura. Lisboa: Salão Nacional de Caricatura
  • DE SOUSA, Osvaldo Macedo (1998-2002a). História da arte da caricatura de imprensa em Portugal. Lisboa: Humorgrafe / Secretaria de Estado da Comunicação Social (SECS). Na Monarquía. 1947-1919, vol. I, 1998
  • DE SOUSA, Osvaldo Macedo (1998-2002a). História da arte da caricatura de imprensa em Portugal. Lisboa: Humorgrafe / Secretaria de Estado da Comunicação Social (SECS). Na República. 1910-1933, vol. II, 1999
  • DE SOUSA, Osvaldo Macedo (1998-2002a). História da arte da caricatura de imprensa em Portugal. Lisboa: Humorgrafe / Secretaria de Estado da Comunicação Social (SECS). No Estado Novo. 1933-1974, vol. III, 1999
  • DE SOUSA, Osvaldo Macedo (1998-2002a). História da arte da caricatura de imprensa em Portugal. Lisboa: Humorgrafe / Secretaria de Estado da Comunicação Social (SECS). Na Democracia. 1974-2002, vol. IV, 2002
  • DE SOUSA, Osvaldo Macedo (1998-2002a). História da arte da caricatura de imprensa em Portugal. Lisboa: Humorgrafe / Secretaria de Estado da Comunicação Social (SECS). Cronologia. Dicionario biográfico. Índices, vol. V, 2002
  • DE SOUSA, Osvaldo Macedo (2002b). Historia del humor gráfico en Portugal. Lleida: Milenio.
  • FRANÇA, José Augusto (2005). O essencial sobre Rafael Bordalo Pinheiro. Lisboa: Imprensa Nacional/Casa da Moeda.
  • LÓPEZ, Siro (1996). Xosé María Cao. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
  • CRESPO AMADO, Rosario (2012). "As orixes do cómic galego". En Gallegos, nº 16, I. Santiago de Compostela: Ensenada de Ézaro Ediciones. pp. 113-128.
  • GONZÁLEZ PÉREZ, Clodio (1984). "Aproximación á historia do humor gráfico galego". En 1° Seminario Galego do Humor. Sada: Ediciós do Castro. pp. 31-62.
  • GONZÁLEZ PÉREZ, Clodio (1993). "A arte da caricatura. Unha aproximación á historia da caricatura galega". En 1a Bienal da Caricatura, Ourense 1993. Ourense: Deputación. pp. 19-32.
  • LÓPEZ, Siro (1997). "Xaquín Marín, innovador do humor gráfico galego". En MARÍN, Xaquín (1997). Feito a man. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. pp. 17-18.
  • MOITA, Irisalva (1992). "JAM inaugura a galeria de exposições temporárias do Museu Raphael Bordallo Pinheiro". En MANTA, João Abel: Obra Gráfica. Lisboa: Câmara Municipal de Lisboa / Museu Rafael Bordalo Pinheiro. pp. 13-19.
  • CABALLERO, Félix (2012). "Los pies de Xaquín Marín. Una visión lúcida e irónica de la Transición". En http://www.yumpu.com/es/document/view/14797612/caballero-wanguemert-felix-ahc-asociacion-de- [14-7-2013].
  • DE SOUSA, Osvaldo Macedo (2008). "Raphael Bordallo Pinheiro, o homem, o cidadão, o artista". En Humorgrafe, 28 de junio de 2008. Disponible en: http://humorgrafe.blogspot.com.es/2008_06_22_archive.html. [14-7-2013].
  • BAZÁN DE HUERTA, Moisés (1989). "Humorismo y caricatura en la escultura española de la primera mitad del siglo XX". En Norba-Arte, no 9, 1989, pp. 201-220. Disponible en: http://dialnet.unirioja.es/servlet/busquedadoc?t=humorismo+y+caricatura+en+la+escultura+espa%C3%B1ola&db=1&td=todo [14-7-2013].