Castelanismos e galeguismosa súa relación co estándar

  1. Iglesias Álvarez, Ana María 1
  1. 1 Universidade de Vigo
    info

    Universidade de Vigo

    Vigo, España

    ROR https://ror.org/05rdf8595

Revista:
Estudos de lingüística galega

ISSN: 1889-2566

Any de publicació: 2016

Número: 8

Pàgines: 107-125

Tipus: Article

DOI: 10.15304/ELG.8.3074 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAccés obert editor

Altres publicacions en: Estudos de lingüística galega

Resum

In the context of the Galician language’s standardization process, detecting and correcting Castilianisms has acquired great significance in linguistic research in the spread and dissemination of the standard variety, and also among speakers themselves. This article highlights what we consider to be the excessive importance attached to this phenomenon, especially in its reductionist vision of lexical Castilianisms. It is the presence of this type of Castilianism that characterizes a variety of Galician called "castrapo" by speakers, with which significant proportion of speakers closely identify although it is criticized and qualified as "bad Galician" in public discourse. We will also examine the other side of the coin, represented by Galicianisms in the Spanish of Galicia, a phenomenon which has attracted much less attention from speakers and linguists. We carry out an analysis of these two phenomena, Castilianisms and Galicianisms, from the perspective of speakers and in linguistic research. Finally, we analyze the linguistic ideologies behind these discourses and terminology.

Referències bibliogràfiques

  • Álvarez de la Granja, María (2003): “As interferencias na fraseoloxía”, en Carmen Cabeza / Anxo Lorenzo Suárez / Xoán Paulo Rodríguez-Yáñez (eds.), Comunidades e individuos bilingües: Actas do I Simposio Internacional sobre o Bilingüismo. Vigo: Universidade de Vigo, 614-624.
  • Álvarez de la Granja, María / Belén López Meirama (2013): “A presenza do galego no léxico dispoñible do español de Galicia. Análise distribucional”, en Eva Gugenberger / Henrique Monteagudo / Gabriel Rei-Doval (eds.), Contacto de linguas, hibrididade, cambio: contextos, procesos e consecuencias. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega, 49-96. http://consellodacultura.gal/mediateca/documento.php?id=2065.
  • Bagno, Marcos (2003): A norma oculta. Lingua & poder na sociedade brasileira. São Paulo: Parábola Editorial.
  • Blas Arroyo, José Luis (1993): La interferencia lingüística en Valencia (dirección: catalán-castellano). Valencia: Publicacions de la Universitat Jaume I.
  • Callejo Gallego, Javier (2001): El grupo de discusión: introducción a una práctica de investigación. Bar-celona: Ariel.
  • DOG, Decreto 86/2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da educación secundaria obrigatoria e do bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia. http://www.xunta.gal/dog/Publicados/2015/20150629/AnuncioG0164-260615-0002_gl.html [03/06/2016].Dubert García, Francisco (2002): “Os sociolectos galegos”, Cadernos de lingua 24, 5-27. http://academia.gal/documents/10157/23708/Cadernos_24.pdf.
  • Dubert García, Francisco (2005): “Interferencias del castellano en el gallego popular”, Bulletin of Hispanic Studies 83/3, 271-291.
  • Eagleton, Terry (1997): Ideología. Una introducción. Barcelona: Paidós.
  • Fernández Salgado, Benigno (2003): “Pureza e contaminación na estandarización da lingua”, en María Álvarez de la Granja / Ernesto X. Gonzá-lez Seoane (eds.), A estandarización do léxico. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, 93-127. http://consellodacultura.gal/mediateca/documento.php?id=297.
  • Fernández Salgado, Benigno / Henrique Monteagudo (1995):”Do galego literario ó galego común. O proceso de estandarización na época contemporánea”, en Henrique Monteagudo (ed.), Estudios de sociolingüística galega. Sobre a norma do galego culto. Vigo: Galaxia, 109-176.
  • Fernández Salgado, Xosé A. (2004): “A interferencia do castelán no léxico galego: o castelanismo como recurso eufemístico”, en Rosario Álvarez / Francisco Fernández Rei / Antón Santamarina (eds.), A lingua galega: historia e actualidade, tomo I. Santiago de Compostela: Consello da Cultura galega / Instituto da Lingua Galega, 501-507.
  • Formoso, Valentina / Ana Iglesias / Ana Rial (no prelo): “Percepción do alumnado galego ante as variedades dialectais propias e alleas”, Verba.
  • Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2009): Lingua de Calidade. Vigo: Xerais.
  • Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2013): Estilística da lingua galega. Vigo: Xerais.
  • Freixeiro Mato, Xosé Ramón (2014): “Lingua oral, calidade de lingua e futuro do galego”, en Xosé Sánchez Rei (ed.), Modelos de lingua e compromiso. A Coruña: Baía Edicións.
  • González González, Manuel (2012): “Evolución da situación lingüística en Galicia nos últimos quin-ce anos”, A letra miúda. Revista de sociolingüística para o ensino 1,http://coordinadoraendl.org/aletramiuda/index.php?art=art4_n1.html.
  • González González, Manuel / Antón Santamarina Fernández (coords.) (2004): Vocabulario ortográfico da lingua galega (VOLGa). A Coruña: Real Academia Galega / Instituto da Lingua Galega.
  • González González, Manuel / Antón Santamarina Fernández (eds.) (2012): Dicionario da Real Academia Galega. A Coruña: Real Academia Galega.
  • Graña Núñez, Xosé (1993): Vacilacións, interferen-cias e outros “pecados” da lingua galega. Vigo: Ir Indo.
  • Haugen, Einar (1983): “The Implementation of Corpus Planning: Theory and Practice”, en Juan Covarrubias / Joshua A. Fishman (eds.), Progress in language planning: international Pespectives. Berlin: Mouton, 269-289.
  • Hermida Gulías, Carme (2004): “A lingua da publicidade”, en Rosario Álvarez / Francisco Fernández Rei / Antón Santamarina (eds.), A lingua galega: historia e actualidade, tomo I. Santiago de Compostela: Consello da Cultura galega / Instituto da Lingua Galega, 361-378.
  • Iglesias Álvarez, Ana (2013): “Eu falo castrapo’ – Actitudes dos adolescentes ante a mestura de linguas en Galicia (estudo piloto)”, en Eva Gugenberger / Henrique Monteagudo / Gabriel Rei-Doval (eds.), Contacto de linguas, hibridida-de, cambio: contextos, procesos e consecuencias. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega, 169-190. http://consellodacultura.gal/mediateca/documento.php?id=2065.
  • Kabatek, Johannes (1991): “Interferencias entre galego e castelán, problemas do galego estándar”, Cadernos de lingua 4, 39-48.Kabatek, Johannes (2000): Os falantes como lingüistas. Tradición, innovación e interferencias no galego actual. Vigo: Xerais.
  • Kabatek, Johannes (2004): “A diferenciación diafásica do galego actual”, en Rosario Álvarez / Francisco Fernández Rei / Antón Santamarina (eds.), A lingua galega: historia e actualidade, tomo I. Santiago de Compostela: Consello da Cultura galega/Instituto da Lingua Galega, 379-388.
  • Kloss, Heinz (1969): Research Possibilities on Group Bilingualism. A Report. Quebec: Centre International de Recherches sur le Bilinguisme.
  • Lamuela, Xavier / Henrique Monteagudo (1996): “Planificación lingüística”, en M. Fernández Pé-rez (coord.), Avances en lingüística aplicada. Santiago de Compostela: Universidade, 229-302.
  • Milroy, James / Leslie Milroy (1991): Authority in Language. London / New York: Routledge.
  • Monteagudo, Henrique (2004): “Do uso á norma, da norma ao uso (variación sociolingüística e estandarización no idioma galego)”, en Rosario Álvarez / Henrique Monteagudo (eds.), Norma lingüística e variación. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega / Consello da Cultura Galega, 377-436.
  • Moreno Cabrera, Juan Carlos (2010): O nacionalismo lingüístico. Cangas do Morrazo: Edicións Morgante.
  • Moreno Fernández, Francisco (2009): La lengua española en su geografía. Madrid: Arco/Libros.
  • O’Rourke, Bernadette / Fernando Ramallo (2013): “Competing ideologies of linguistic authority amongst new speakers in contemporary Galicia”, Language in Society 42, 287-305.
  • Real Academia Galega (2004): Normas ortográficas e morfolóxicas do idioma galego. A Coruña / Santiago de Compostela: Real Academia Galega / Instituto da Lingua Galega.
  • Recalde, Montserrat (2003): “The Castilianist theory of the origin of the gheada revisited”, Estudios de Sociolingüística 3 (2) / 4 (1), 43-74.
  • Regueira Fernández, Xosé L. et al. (1996): Guía bibliográfica de lingüística galega. Vigo: Xerais.
  • Recalde, Montserrat (2012): “Aproximación a las representaciones sociales sobre el español de Galicia”, en Tomás Jiménez Juliá et al. (eds.), Cum corde et in nova grammatica. Estudios ofrecidos a Guillermo Rojo. Santiago de Compostela: Uni-versidade, pp. 667-680.
  • Regueira, Xosé L. (1999): “Estándar oral e variación social da lingua galega”, en Rosario Álvarez / Dolores Vilavedra (coords.), Cinguidos por unha arela común. Homenaxe ó profesor Xesús Alonso Montero. Santiago de Compostela: Universida-de, 854-875.
  • Regueira, Xosé L. (2012): “Autenticidade e calidade da lingua: purismo e planificación lingüística no galego actual”, Estudos de lingüística galega 4, 187-201.
  • Rei-Doval, Gabriel (2013): “Purismo e control normativo na lingua galega: análise crítica dunha proposta actual”, en Eva Gugenberger / Henrique Monteagudo / Gabriel Rei-Doval (eds.), Contacto de linguas, hibrididade, cambio: contextos, procesos e consecuencias. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega, 259-286. http://consellodacultura.gal/mediateca/documento.php?id=2065.
  • Rojo, Guillermo (2004): “El español de Galicia”, en Rafael Cano (coord.), Historia de la lengua española. Barcelona: Ariel, 1087-1101.
  • Romaine, Suzanne (1996 [1994]): El lenguaje en la sociedad. Una introducción a la sociolingüística. Tradución de Julio Borrego Nieto. Barcelona: Ariel.
  • Romero, Patricia / Manuel C. Núñez Singala (2004): “Interferencias entre galego e castelán na prensa escrita en Galicia”, en Rosario Álvarez / Francisco Fernández Rei / Antón Santamarina (eds.), A lingua galega: historia e actualidade, tomo I. Santiago de Compostela: Consello da Cultura galega / Instituto da Lingua Galega, 535-545.
  • Sanmartín Rei, Goretti (2009): Nos camiños do entusiasmo. Calidade da lingua e planificación. Vigo: Xerais.
  • Silva Domínguez, Carme (2003): “Un novo intento de clasificación das interferencias do castelán sobre o galego, coa perspectiva do ensino primario e secundario ó fondo” en Carmen Cabeza / Anxo Lorenzo Suárez / Xoán Paulo Rodríguez-Yáñez (eds.), Comunidades e individuos bilingües: Actas do I Simposio Internacional sobre o Bilingüismo. Vigo: Universidade, 818-833.
  • Silva Valdivia, Bieito (1991): “Tipoloxía das manifestacións de contacto lingüístico en Galicia. Algunhas consideracións”, Cadernos de lingua 4, 27-38.
  • Silva Valdivia, Bieito (2004): “Un aspecto da avaliación da competencia: identificación e valoración de interferencias lingüísticas”, en Rosario Álvarez / Francisco Fernández Rei / Antón Santamarina (eds.), A lingua galega: historia e actualidade, tomo I. Santiago de Compostela: Consello da Cultura galega / Instituto da Lingua Galega, 415-429.
  • Silva Valdivia, Bieito (2013): “Galego e castelán: entre o contacto e a converxencia”, en Eva Gugenberger / Henrique Monteagudo / Gabriel Rei-Doval (eds.), Contacto de linguas, hibrididade, cambio: contextos, procesos e consecuencias. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega, 287-314. http://consellodacultura.gal/mediateca/documento.php?id=2065.
  • Thomason, Sarah G. (2001): Language contact. Washington D. C.: Georgetown University Press.
  • Valle, José del (1999): “Monoglossic policies for a heteroglossic culture: misinterpreted multilingualism in Modern Galicia”, Language and communication 20/1, 105-132.
  • Valle, José del (2007): “Glotopolítica, ideología y discurso: categorías para el estudio del estatus simbólico del español”, en José del Valle (ed.),
  • La lengua, ¿patria común?. Ideas e ideologías del español. Madrid / Frankfurt: Iberoamericana / Vervuert, 13-30.
  • Valle, José del / Luis Gabriel-Stheeman (2004): “Nacionalismo, hispanismo y cultura monoglósica”, en José del Valle e Luis Gabriel-Stheeman (eds.), La batalla del idioma. Madrid / Frankfurt: Iberoamericana / Vervuert, 15-34.
  • Van Dijk, Teun A. (2003): Ideología y discurso. Barcelona: Ariel.Woolard, Kathryn A. (2007): “La autoridad lingüística del español y las ideologías de la autenticidad y el anonimato”, en José del Valle (ed.), La lengua, ¿patria común?. Ideas e ideologías del español. Madrid / Frankfurt: Iberoamericana / Vervuert, 129-142.