O modelo social europeo, o Brexit e os ‘left behind’

  1. .Mónica López Viso 1
  1. 1 Profesora contratada doutora de Ciencia Política e da Administración, Universidade de Vigo
Revista:
Tempo exterior

ISSN: 1579-6582

Ano de publicación: 2020

Número: 40

Páxinas: 75-85

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Tempo exterior

Resumo

O pasado mes de xuño de 2016, a cidadanía británica decidiu en referendo abandonar a Unión Europea. A votación polo Brexit parece reafirmar o euroescepticismo do Reino Unido e o seu tradicional distanciamento respecto a dimensión social construída desde a Unión Europea. Este artigo está organizado en tres partes. Na primeira parte reflexiónase sobre o denominado modelo social europeo como resultado da complexa converxencia cara a unha a política social europea desde as diversas realidades políticas e sociais nacionais dos países que forman parte da Unión Europea. A segunda sección recapitula sobre a cronoloxía da política social comunitaria, que se caracteriza pola escasa presenza de disposicións sociais. O avance das posicións euroescépticas, e de maneira singular a oposición do Reino Unido ante calquera progreso do social, foi unha constante na evolución da política social comunitaria. En terceiro lugar, analízanse algunhas implicacións do Brexit e avalíanse as incertezas que se abren sobre todo nos colectivos nunha situación laboral máis vulnerable.

Referencias bibliográficas

  • ADELANTADO, J. e GOMÁ, R. “Las políticas sociales: entre el Estado del bienestar y el capitalismo global”, en F. MORATA (ed.), Políticas públicas en la Unión Europea, Ariel Ciencia Política, Barcelona, 2000, pp. 189-214.
  • ALONSO SECO, J. M. Política Social Europea. Madrid, UNED, 2013.
  • AREILZA CARVAJAL, J.M. de. “El Reino Unido en la Unión Europea”. Política Exterior, 51, 1996.
  • ACOSTA ESTÉVEZ, J. B. Libre circulación de trabajadores, política social y derecho de establecimiento y libre prestación de servicios en la C.E.E., PPU, Barcelona, 1988.
  • ALARCÓN, M. “La Carta Social Europea”, en L. MORENO (comp.), Unión Europea y Estado del Bienestar, CLIC, Madrid, 1997, pp. 169-189.
  • BÉNASSY-QUÉRÉ, A.; MARIMON, R. PISANI-FERRY, J.; REICHLIN, L. SCHOENMAKER, D. & WEDER DI MAURO, B. “COVID-19: Europe needs a catastrophe relief plan”. En R. Baldwin and B. Weder di Mauro. Mitigating the COVID Economic Crisis: Act Fast and Do Whatever It Takes, London, Centre for Economic Policy Research, 2020, pp. 121-129. Recuperado de https://repository.graduateinstitute.ch/record/298223/files/COVIDEconomicCrisis.pdf#page=128
  • BRUGMANS, H., La idea Europea 1920-1970, Moneda y Crédito, Madrid, 1972.
  • COPELAND, P. “Why Brexit will do little to change the political contours of the European social dimension”. Politics and Governance, 7(3), 2019, pp. 30-39. Recuperado de https:// www.cogitatiopress.com/politicsandgovernance/article/view/2126
  • CRESPO, S. “Algunas reflexiones sobre el espacio social europeo”. Economía y Sociología del Trabajo, 4/5, junio 1989, pp. 8-17.
  • DELEECK, H. “Dépenses sociales et efficacité des politiques sociales en Europe”, en J. VANDAMME (dtor.), Pour une nouvelle politique sociale en Europe, Economica, Paris, 1984, pp. 29-44.
  • DELORS, J. “Avant-propos”, en J. VANDAMME (Dtor.), Pour une nouvelle politique sociale en Europe, Economica, París, 1984.
  • EATWELL, R., & GOODWIN, M. National populism: The revolt against liberal democracy. Penguin, London, 2018.
  • FETZER, T. “Did Austerity Cause Brexit?”. American Economic Review, 109 (11), 2019, pp. 3849-86. Recuperado de https://www.aeaweb.org/articles?fbclid=IwAR3JH9JR0KMqDny SUojv_zUfeBYaQhsJXe-vD8xeA8IWGeE9GS8oSinegRk&id=10.1257%2Faer.2018116
  • GOMIS DÍAZ, P.L. La Política Social y de Empleo en el Tratado de Amsterdam, Consejo Económico y Social, Madrid, 1999
  • GOMIS, P. L. e COLINA, M. Política Social de la Comunidad Europea, Vol. 1. Espacio Social Europeo, Ministerio de Trabajo y Seguridad Social, Madrid, 1989.
  • GUMBRELL-MCCORMICK, R. & HYMAN, R. “What about the workers? The implications for Brexit for British and European labour”. Competition & Change, 21(3), 2017, pp. 169-184. Recuperado de https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/1024529417698514
  • HANTRAIS, L. The Social Dimension in EU and UK Policy Development: Shaping the Post-Brexit Legacy. Working Paper, Centre for International Studies, London School of Economics, London, 2017. Recuperado de http://www.lse.ac.uk/international-relations/assets/documents/cis/working-papers/cis-working-paper-2017-04-hantrais.pdf
  • LÓPEZ VISO, M. “El nuevo espacio social europeo: ciudadanía y bienestar en la gobernanza europea”, en A-C. Pereira Menaut y A. Rojo Salgado (coord.) Multiconstitucionalismo e multigoberno. Estados e rexións na Unión Europea. Cátedra Jean Monnet da Universidade de Santiago, Santiago de Compostela, 2005, pp. 287-308.
  • LORENZO GILSANZ, F. J. “Pobreza y exclusión social en España: consecuencias estructurales de nuestro modelo de crecimiento”. EHQUIDAD. Revista Internacional de Políticas de Bienestar y Trabajo Social, (1), 2016, pp. 91-114. Recuperado de https://revistas.proeditio.com/ehquidad/article/view/957
  • LLORENTE HERAS R. L. “Impacto del COVID-19 en el mercado de trabajo: un análisis de los colectivos vulnerables”. Documentos de Trabajo. IAES, Instituto Universitario de Análisis Económico y Social, (2), 2020, pp. 1-29. Recuperado de http://www.iaes.es/ uploads/2/0/8/6/20860996/dt_02_20.pdf
  • MAILLET, P. La política económica en el marco europeo, Minerva, Madrid, 1995.
  • MARTÍN e PÉREZ DE NANCLARES, J. Hacia un Nuevo tratado europeo: de cómo recuperar la esencia del Tratado Constitucional sin que lo parezca. ARI, Real Instituto Elcano, 9, 2007.
  • MEDIALDEA, B. e ÁLVAREZ, N. “Ajuste neoliberal y pobreza salarial: los ‘working poor’ en la Unión Europea”. Viento Sur, 82, 2005, pp. 56-64.
  • McLAUGHLIN, D. “Refoncer le role des partenaires sociaux” en J. VANDAMME (Dtor.), Pour une nouvelle politique sociale en Europe, Economica, París, 1984, pp. 119-130.
  • MORENO FERNÁNDEZ, L. “La viabilidad del modelo social europeo”. Razón y fe, 275(1421), 2017, pp. 227-237. Recuperado de https://razonyfe.org/index.php/razonyfe/article/view/9358
  • PEDROSA SANZ, R. “El desarrollo histórico de la Política Social de la Unión Europea y su estado actual” Estudios de Economía Aplicada (27), 3, 2009, 613-638. Recuperado de https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=3227063
  • PEREDO LINACERO, J. A. “Aspectos sociales de la integración”. Papeles de Economía Española, n.º 25, 1985, pp. 93-120.
  • PÉREZ DE LOS COBOS ORIHUEL, F. El Derecho Social Comunitario en el Tratado de la Unión Europea, Civitas, Madrid, 1994, pp. 19.
  • PÉREZ-BUSTAMANTE, R. e CONDE, E. La Unión Política Europea 1969-1999, Dykinson, Madrid, 1999.
  • RIFFLET, R. “Bilan et evaluation de la politique sociale communautaire (1952-1982)”, en J. VANDAMME (Dtor.), Pour une nouvelle politique sociale en Europe, Economica, París, 1984, pp.13-25.
  • RUDOLF, G.A. Brexit. Causes and Consequences, Springer, Suiza, 2019.
  • SMITH, M. P. “La gran transformación de Europa: El mercado Único y el modelo europeo de sociedad”, en I. LLAMAZARES e F. REINARES (Eds.), Aspectos políticos y sociales de la integración europea, Tirant lo Blanch, Valencia, 1999, pp. 117-139
  • VOGEL, J. “Déclin du modèle social européen?”, en M. TELÒ, Quelle Union sociale européenne?, Université de Bruxelles, Bruxelles, 1994, pp. 195.
  • WATSON, M. “Brexit, the left behind and the let down: The political abstraction of ‘the economy’ and the UK’s EU referendum”. British Politics, 13(1), 2018, pp. 17-30. Disponible en https://link.springer.com/article/10.1057/s41293-017-0062-8
  • WINNES, M. “La politique sociale communautaire à l’égard des théories de l’integration” en M. TELÒ, Quelle Union sociale européenne?, Université de Bruxelles, Bruxelles, 1994, pp. 151-170.