Consumo turístico durante o Camiño de Santiagoo Camiño Nós como ruta alternativa de peregrinación a Santiago

  1. Noelia Araújo Vila 1
  2. José Antonio Fraiz Brea 1
  3. Diego Rodríguez-Toubes Muñiz 1
  1. 1 Universidade de Vigo
    info

    Universidade de Vigo

    Vigo, España

    ROR https://ror.org/05rdf8595

Revista:
Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

ISSN: 1132-2799

Ano de publicación: 2021

Volume: 30

Número: 3

Páxinas: 98-126

Tipo: Artigo

DOI: 10.15304/RGE.30.3.7466 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Outras publicacións en: Revista galega de economía: Publicación Interdisciplinar da Facultade de Ciencias Económicas e Empresariais

Resumo

Camiño de Santiago a través das súas diferentes rutas continúa a ser un dos principais reclamos turísticos de Galicia. Xa sexa por motivación relixiosa ou doutro tipo, cada ano seguen chegando a Santiago gran número de peregrinos, converténdose o Camiño nunha grande oportunidade turística para os concellos que están ao seu paso. Este estudo analiza o consumo turístico durante a realización do Camiño e as expectativas antes da súa realización e, de modo secundario, o coñecemento de novas rutas para chegar a Santiago que van máis aló das máis convencionais, en concreto o Camiño Nós, podendo así obter unha maior vertebración do territorio galego como parte da experiencia do Camiño. Óptase por unha investigación cuantitativa vía enquisa, cunha mostra de 198 individuos. Os resultados indican que a principal motivación para facer o Camiño é o lecer, e que en función da variable idade son tres os grupos diferenciados de consumo. Ademais, a pesar da actual situación de pandemia mundial, unha porcentaxe significativa da mostra realizou o Camiño no último ano (o 17,3%).

Referencias bibliográficas

  • Amaro, S., Antunes, A., e Henriques, C. (2018). A closer look at Santiago de Compostela’s pilgrims through the lens of motivations. Tourism Management, 64, 271-280. DOI: https://doi.org/10.1016/j.tourman.2017.09.007
  • Andrade, M. J., e Caamaño, I. C. (2016). La imagen del Camino de Santiago: análisis de su representación promocional como producto turístico. Tourism & Management Studies, 12(2), 38-46. DOI: https://doi.org/10.18089/tms.2016.12205
  • Araújo Vila, N., de Carlos Villamarín, P., e Fraiz Brea, J. A. (2020). Expectativas previas y valoración tras la asistencia a un evento MICE. Estudio de caso de las XXV Jornadas Hispanolusas de Gestión Científica. Lurralde: Investigación y Espacio, 43, 459-484. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=7246672
  • Björk, P., e Kauppinen-Räisänen, H. (2015). Contemporary insights to the dynamic pre-trip information sourcing behaviour. Tourism and Hospitality Research, 15(1), 39-53. DOI: https://doi.org/10.1177/1467358414553871
  • Cazaux, F. (2011). To be a pilgrim: A contested identity on Saint James' Way. Tourism: An International Interdisciplinary Journal, 59(3), 353-367. Recuperado de: https://hrcak.srce.hr/74038
  • Chaspoul, C., e Lunven, M. (1993). Tourisme religieux. Paris, France: Touristiques Européennes.
  • Coleman, S., e Elsner, J. (1995). Pilgrimage: Past and present in the world religions. Cambridge, MA: Harvard University Press.
  • Collins-Kreiner, N., e Kliot, N. (2000). Pilgrimage tourism in the Holy Land: The behavioural characteristics of Christian pilgrims. GeoJournal, 50(1), 55-67.
  • Eade, J. (2016). Parish and pilgrimage in a changing Europe. En D. Pasura e M. Bivand Erdal (Eds.), Migration, transnationalism and catholicism (pp. 75-92). London, UK: Palgrave Macmillan. DOI: https://doi.org/10.1057/978-1-137-58347-5
  • Federación Española de Asociaciones de Amigos del Camino de Santiago. (2020). Un camino más que llega a Compostela, el Camino de Nós. Logroño: Federación Española de Asociaciones de Amigos del Camino de Santiago. Recuperado de: https://www.caminosantiago.org/cpperegrino/prensa/verprensa.asp?PrensaID=15489
  • Fernández, E. M., e Naranjo, L. M. P. (2010). El turismo religioso: estudio del Camino de Santiago. Gestión Turística, 13, 9-36. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=3744671
  • Fernández-Poyatos, M. D., Aguirregoitia Martínez, A., e Boix Martínez, B. (2011). Camino de Santiago y Xacobeo 2010 en los portales turísticos de las comunidades autónomas. Revista Latina de Comunicación Social, 67, 23-46. DOI: https://doi.org/10.4185/RLCS-67-946-023-046
  • GalicianRoots. (2020). https://www.galicianroots.com/
  • Gigirey, A. (2003). Turismo cultural en espacios sagrados desde la perspectiva de los residentes. Un estudio de la Catedral de Santiago de Compostela. Estudios Turísticos, 158, 79-108. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=2162789
  • Gracia, J. (2005). El Camino de Santiago en el nuevo milenio. Fayuela: Revista de Estudios Calceatenses, 1, 57-66. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=1394328
  • Granero, A., Ruiz, F., e García, M. E. (2005). El Camino de Santiago como sendero de gran recorrido en la naturaleza. Efdeportes, 10(87). Recuperado de: https://www.efdeportes.com/efd87/camino.htm
  • Herrero, A. G. (2009). Madrid 1809-2009: dos centurias de la actual Real Iglesia Parroquial de Santiago y San Juan Bautista. Peregrino: Revista del Camino de Santiago, 123, 38-39.
  • IGE. (2016). Encuesta sobre el turismo en destino de Galicia. Santiago de Compostela: Instituto Galego de Estatística. Recuperado de: https://www.ige.eu/web/mostrar_ficha_actividad.jsp?idioma=es&paxina=004005001&origen=org&operacion=137
  • Jung, D., e Cho, M.-H. (2015). A discovery of the positive travel experience in pre-trip, on-site and post-trip stage. Amherts, MA: University of Massachusetts Amherst. Recuperado de: https://scholarworks.umass.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1052&context=ttra
  • Kim, B., Kim, S., e King, B. (2020). Religious tourism studies: Evolution, progress, and future prospects. Tourism Recreation Research, 45(2), 185-203. DOI: https://doi.org/10.1080/02508281.2019.1664084
  • Lanczkowski, G. (1982). Die heilige Reise: auf den Wegen von Göttern und Menschen. Freiurg/Basel/Wien, Germany: Herder.
  • Leira, J., Rego, G., e Santos, M. P. (2010). Peregrinaciones y turismo. El Camino de Santiago. Revista de Ocio y Turismo (Rotur), 3, 39-48.
  • Lois González, R. C. (2013). The Camino de Santiago and its contemporary renewal: Pilgrims, tourists and territorial identities. Culture and Religion, 14(1), 8-22. DOI: https://doi.org/10.1080/14755610.2012.756406
  • Lois González, R. C., e López, L. (2015). El origen del turismo viajero italiano a lo largo del Camino de Santiago. Investigaciones Turísticas, 9, 132-159. DOI: http://dx.doi.org/10.14198/inturi2015.9.06
  • Malhotra, N. K. (2004). Investigación de mercados. Un enfoque aplicado (4 ed.). Naucalpan de Juárez, México: Pearson Eduación de México.
  • Martín-Duque, C. (2017). Los impactos del turismo en el Camino de Santiago Francés: una aproximación cualitativa. Methaodos. Revista de Ciencias Sociales, 5(1), 62-73. DOI: http://dx.doi.org/10.17502/m.rcs.v5i1.155
  • Martínez Roget, F., Castro Domínguez, M. N., e Fraiz Brea, J. A. (2018). O turismo como fonte de riqueza en Galicia: Análise dalgunhas experiencias. Revista Galega de Economía, 27(3), 65-80. DOI: https://doi.org/10.15304/rge.27.3.5437
  • McKelvie, J. (2005). Religious tourism. Travel & Tourism Analyst, 4, 1-47.
  • Moulin-Stożek, D. (2019). Pilgrims’ play on the Santiago Way. International Journal of Religious Tourism and Pilgrimage, 7(5), 24-32. DOI: http://doi.org/10.21427/ZFQ1-XQ84
  • Mróz, F., Mróz, Ł., e Krogmann, A. (2019). Actors conditioning the creation and development of a network of Camino de Santiago routes in Visegrád Group countries. International Journal of Religious Tourism and Pilgrimage, 7(5), 56-71. DOI: http://doi.org/10.21427/x89p-6r88
  • Murias Fernández, M. P., e Rodríguez González, D. R. (2014). De novo en Santiago de Compostela: as implicacións da lealdade para un destino turístico. Revista Galega de Economía, 23(2), 47-67. DOI: https://doi.org/10.15304/rge.27.3.5437
  • Nicolaides, A. (2016). Marian tourism: Eastern orthodox and roman catholic pilgrimage. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 5(4), 1-19. Recuperado de: http://hdl.handle.net/10500/22737
  • Nolan, M. L., e Nolan, S. (1992). Religious sites as tourism attractions in Europe. Annals of Tourism Research, 19(1), 68-78. DOI: https://doi.org/10.1016/0160-7383(92)90107-Z
  • Olsen, D. H., e Guelke, J. K. (2004). ‘Nourishing The Soul’: Geography and matters of meaning. En D.G. Janelle, B. Warf e K. Hansen (Eds.), WorldMinds: Geographical perspectives on 100 problems (pp. 595-599). Dordrecht, Germany: Springer. DOI: https://doi.org/10.1007/978-1-4020-2352-1_97
  • Otero, F. A. (2009). Santiago y los Caminos de Santiago: un paisaje cultural, una cultura del paisaje. Boletín de la Asociación de Geógrafos Españoles, 51, 203-218. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=3095237
  • Pardo, J. (1926-1927). No Camiño de San-Yago. A Nosa Terra (varios números).
  • Pilgrim. (2020). https://www.pilgrim.es/
  • Pinal, S. (05/01/2020). Diez concellos impulsan el Camino de la Xeración Nós. La Región. Recuperado de: https://www.laregion.es/articulo/o-carballinho/diez-concellos-impulsan-camino-xeracion-nos/20200104221049917165.html
  • Porcal, M. C. (2006). Turismo cultural y turismo religioso y peregrinaciones en Navarra. Las Javieradas como caso de estudio. Cuadernos de Turismo, 18, 103-134. Recuperado de: https://revistas.um.es/turismo/article/view/17831/0
  • Poutet, H. (2000). Le pélerinage à Saint-Jacques de Compostelle. Bulletin d'Histoire Contemporaine de l'Espagne (2nd ed.), 30, 227-242.
  • Raj, R., e Griffin, K. A. (Eds.). (2015). Religious tourism and pilgrimage management: An international perspective (2nd Edition). Cabi.
  • Rejman, K., Maziarz, P., Kwiatkowski, C. A., e Haliniarz, M. (2016). Religious tourism as a tourism product. World Scientific News, (57), 562-575.
  • Rinschede, G. (1990). Religious tourism. Geographische Rundschau, 42(1), 14-20.
  • Rinschede, G. (1992). Forms of religious tourism. Annals of Tourism Research, 19(1), 51-67. DOI:https://doi.org/10.1016/0160-7383(92)90106-Y
  • Ron, A. S. (2009). Towards a typological model of contemporary Christian travel. Journal of Heritage Tourism, 4(4), 287-297. DOI: https://doi.org/10.1080/17438730903045548
  • Roussel, R. (1972). Les pèlerinages. Paris, France: FeniXX.
  • Sánchez-Carretero, C. (2012). Heritage regimes and the Camino de Santiago: Gaps and logics. En R. F. Bendix, A. Eggert e A. Peselmann (Eds.), Heritage regimes and the state (pp. 141-155). Göttingen Studies in Cultural Property, 6. Göttingen, Germany: Universitätasverlag Göttingen. Recuperado de: https://digital.csic.es/bitstream/10261/98670/1/heritage_regimes_Sanchez.pdf
  • Santos, X. M. (2006). El Camino de Santiago: turistas y peregrinos hacia Compostela. Cuadernos de Turismo, 18, 135-150. Recuperado de: http://revistas.um.es/turismo/article/view/17791
  • Santos, X. M., e Lois González, R. C. (2011). El Camino de Santiago en el contexto de los nuevos turismos. Estudios Turísticos, 189, 95-116. Recuperado de: https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=3898981
  • Shinde, K. A. (2010). Entrepreneurship and indigenous enterpreneurs in religious tourism in India. International Journal of Tourism Research, 12(5), 523-535. DOI: https://doi.org/10.1002/jtr.771
  • Smith, V. L. (1992). The quest in guest. Annals of Tourism Research, 19(1), 1-17. DOI: https://doi.org/10.1016/0160-7383(92)90103-V
  • Somoza, X., e Lois González, R. C. (2017). Ordenación del territorio y estrategias de planificación en los Caminos de Santiago Patrimonio Mundial. Investigaciones Geográficas, 68, 47-63. DOI: http://dx.doi.org/10.14198/INGEO2017.68.03
  • Turgalicia. (2020). https://www.turismo.gal/inicio
  • Vukonić, B. (1996). Tourism and religion. Bingley, UK: Emerald.
  • Wang, T., Luo, Y., & Tang, L. R. (2015). The investigation of consumer motivations to patronize boutique hotels using push-pull theory: A case study in Xiamen, China. International Journal of Tourism Cities, 1(4), 317-328. DOI: https://doi.org/10.1108/IJTC-08-2014-0010
  • Wang, W., Chen, J. S., e Huang, K. (2016). Religious tourist motivation in Buddhist Mountain: The case from China. Asia Pacific Journal of Tourism Research, 21(1), 57-72. DOI: https://doi.org/10.1080/10941665.2015.1016443