A «velha» que foi «manceba»Contributo para unha nova hipótese interpretativa da cantiga «Direi-vos ora que oi dizer» de Joan Vaasquiz de Talaveira (B 1545)

  1. Arias Freixedo, Bieito
Revista:
Abriu: estudos de textualidade do Brasil, Galicia e Portugal

ISSN: 2014-8526,  2014-8534

Ano de publicación: 2022

Título do exemplar: Ecocrítiques: Paraules i imatges

Número: 11

Páxinas: 189-220

Tipo: Artigo

DOI: 10.1344/ABRIU2022.11.8 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Abriu: estudos de textualidade do Brasil, Galicia e Portugal

Resumo

Nos comentarios que acompañan as sucesivas edicións e estudos da cantiga de escarnho Direi-vos ora que oi dizer (B 1545; Tav 81, 4) atribuída a Joan Vaasquiz de Talaveira, faise referencia reiterada ás relacións lésbicas que a soldadeira protagonista, Maria Leve, mantería cunha súa criada, e incídese en que ese é un dos tópicos principais sobre os que fundamenta a sátira. Neste traballo tentamos demostrar que a base da sátira contra Maria Leve é outra, e que, de ter cabida a compoñente homosexual na interpretación deste texto, será apenas de xeito moi secundario. Ao mesmo tempo analizaremos outras cuestións textuais de difícil solución que presenta a cantiga e que dificultan a súa interpretación plena.

Referencias bibliográficas

  • Callón, Carlos (2011). Amigos e sodomitas. A configuración da homosexualidade na Idade Media. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco.
  • Callón, Carlos (2017). As relacións sexoafectivas intermasculinas e interfemininas no trobadorismo galego [tese de Doutoramento]. Coruña: Universidade da Coruña, 2 vols.
  • Corral, Esther (1993). «A figura da velha nos cancioneiros profanos galego-portugueses». O cantar dos trobadores. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 403-414.
  • CODOLGA: Corpus Documentale Latinum Gallaeciae, Centro Ramón Piñeiro. [En liña] [20 xullo 2021]. <http://corpus.cirp.es/codolga/buscas>.
  • Diogo, Américo A. Lindeza (1998). Leitura e leituras do escarnh’e maldizer. [s.l.]: Associação Portuguesa de Pais e Amigos do Cidadão Deficiente Mental.
  • Ferrari, Anna (1979). «Formazione e struttura del Canzoniere Portoghese della Biblioteca Nazionale di Lisbona (Cod. 10991: Colocci-Brancuti). Premesse codicologiche alla critica del testo (Materiali e note problematiche)». Arquivos do Centro Cultural Português, 14: 27-142.
  • Ferreiro, Manuel (dir.) (2014-). Glosario da poesía medieval profana galego-portuguesa. Coruña: Universidade da Coruña. [En liña] [12 xullo 2021]. <http://glossa.gal>.
  • Ferreiro, Manuel; Martínez Pereiro, Carlos P.; Tato Fontaíña, Laura (ed.) (2007). Normas de edición para a poesía trobadoresca galego-portuguesa=Guidelines for the Edition of Medieval Galician-Portuguese Troubadour Poetry. A Coruña: Universidade da Coruña. [En liña] [20 xullo 2021]. <https://ruc.udc.es/dspace/bitstream/handle/2183/15993Ferreiro_Manuel_%26_Martinez_Pereiro_Carlos_P_%26_Tato_Font%C3%B1a_Laura_2007_Normas_de_Edicion.pdf?sequence=2&isAllowed =y>.
  • Fidalgo, Elvira (2019). «Viejos, viejas y alcahuetas. Consideraciones acerca de la vejez en las Cantigas de Santa Maria». «Et era muy acuçioso en allegar el saber». Eva Núñez; Enrique Nogueras (ed.). Studia Philologica in honorem Juan Paredes. Granada: Publicaciones de la Universidad de Granada, 323-338.
  • Fregonese, Roberta (ed.) (2007). Joham Vaazquiz de Talaveyra, Poesie e tenzoni. Milano: Spolia.
  • Gonçalves, Elsa (1993). «Atehudas ata a fiinda». O cantar dos trobadores. Actas do congreso celebrado en Santiago de Compostela entre os días 26 e 29 de abril de 1993. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia, 167-186.
  • Kellerman, Wilhelm (1966). «Une forme originale de la vieille poésie portugaise: la liaison encadrée». Mélanges offerts à Rene Crozet... à l’occasion de son soixante-dixième anniversaire. Pierre Gallais; Yves-Jean Rio (ed.). Poitiers: Société d’Études Médievales, vol. ii, 1203-1211.
  • Lopes, Graça Videira (2002). Cantigas de Escárnio e Maldizer dos trovadores e jograis galego-portugueses. Lisboa: Editorial Estampa.
  • Martínez Pereiro, Carlos Paulo (1999). A indócil liberdade de nomear. (Por volta da «interpretatio nominis» na literatura trovadoresca. A Coruña: Espiral Maior.
  • Mettmann, Walter (ed.) (1981). Afonso X O sábio. Cantigas de Santa Maria. Vigo: Edicións Xerais de Galicia/Universidade de Coimbra.
  • Minois, Georges (1987 [1989]). Historia de la vejez. De la Antigüedad al Renacimiento. Trad. Celia María Sánchez. Madrid: Editorial NEREA.
  • Molteni, Enrico (1880). Il canzoniere portoghese Colocci-Brancuti, pubblicato nelle parti che completano il codice vaticano 4803. Halle a S.: Max Niemeyer Editore.
  • Montero Santalla, José-Martín (2000). As Rimas da Poesia Trovadoresca Galego-Portuguesa: Catálogo e Análise [tese de doutoramento]. Coruña: Universidade da Coruña.
  • Ortega Baún, Ana Estefanía (2011). Sexo, Pecado, Delito. Castilla de 1200 a 1350. [s.l.]: Bubok Publishing.
  • PalMed = Base de datos paleográfica da lírica galego-portuguesa. Versión 1.0. Santiago de Compostela: Centro Ramón Piñeiro para a Investigación en Humanidades. [En liña] [20 xullo 2021]. <http://bernal.cirp.gal/ords/ f?p=113:1:12625781543198:::::>.
  • PMH (1858)= Portugaliae Monumenta Historica. A saeculo octavo post Chistum usque ad quintumdecimun, iusu Academiae Scientiarum Olisiponensis edita. Leges et consuetudines, Volumen I, Fasciculus II. Olisipone: Typis Academicis.
  • Lopes, Graça Videira; Ferreira, Manuel Pedro [et al.]. (2011-). Cantigas Medievais Galego Portuguesas. Lisboa: Instituto de Estudos Medievais, FCSH/NOVA. [En liña] [13 xuño 2021]. <http://cantigas. fcsh.unl.pt>.
  • Roma Valdés, Antonio (2011). «La ubicación de las casas de moneda en la Europa Medieval. El caso del reino de León». Nicholas Holmes (ed.). Proceedings of the XIV International Numismatic Congress, Glasgow, 2009. Glasgow: International Numismatic Council, 1580-1590 [en liña] [20 xullo 2021] <(11) (PDF) La ubicación de las casas de moneda en la Europa medieval. El caso del reino de León | Antonio Roma Valdes Academia.edu>
  • Varela Barreiro, Xavier (dir.) (2004-). Tesouro Medieval Informatizado da Lingua Galega. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega. [En liña] [28 agosto 2021]. <http://ilg.usc.es/tmilg>.
  • Vieira, Yara; Morán Cabanas; M.ª Isabel; Souto Cabo, José Antonio (2011). O amor que eu levei de Santiago: Roteiro da lírica medieval galego-portuguesa. Noia: Toxosoutos.
  • Vieira, Yara; Morán Cabanas, M.ª Isabel; Souto Cabo, José Antonio (2015). O caminho poético de Santiago: Lírica galego-portuguesa. São Paulo: Cosac Haify.
Fonte de datos: Dialnet