O tratamento dos déficits da linguaxe nas terapias para persoas con demencia

  1. Ana Varela Suárez 1
  1. 1 Universidade de Vigo
    info

    Universidade de Vigo

    Vigo, España

    ROR https://ror.org/05rdf8595

Revista:
Documentos de Traballo en Ciencias da Linguaxe: DTCL

ISSN: 2530-2752

Ano de publicación: 2016

Número: 1

Tipo: Artigo

DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Documentos de Traballo en Ciencias da Linguaxe: DTCL

Resumo

O deterioro da linguaxe é un dos principais problemas que afecta ás persoas que padecen demencia. Para tratar de paliar os efectos deste deterioro, os centros especializados no coidado de persoas con esta doenza ofrecen talleres que axudan a estes pacientes a minimizar a perda da linguaxe e a manter na mellor situación posible os niveis de competencia comunicativa. Porén, non existen datos sobre en que proporción se tratan os diferentes niveis da linguaxe nestas actividades. Para contribuír a encher ese baleiro, o presente traballo ten como obxecto de estudo a análise das actividades que se efectúan nos talleres de linguaxe nos centros especializados no coidado de persoas con demencia en España. Os obxectivos son: (i) identificar cales son os exercicios que se realizan habitualmente nos talleres; (ii) observar a proporción na que se tratan os distintos niveis da linguaxe durante as actividades; (iii) comprobar a percepción do persoal encargado de facer os talleres sobre o efecto destas actividades no desenvolvemento do déficit lingüístico das persoas con demencia e (iv) verificar se as ferramentas de diagnose de déficits lingüísticos que existen na actualidade son útiles na actividade diaria destes terapeutas. Para isto, desenvolveuse un cuestionario con preguntas sobre os participantes, os exercicios e os protocolos que foi enviado ao persoal a cargo dos talleres de todas as asociacións de Alzheimer e outras demencias que se atopan no marco da CEAFA (Confederación Española de Asociacións de Familiares de Persoas con Alzheimer e Outras Demencias). Os resultados amosan que estes e estas profesionais traballan todas as áreas da linguaxe, mais os exercicios específicos de sintaxe, pragmática e morfoloxía practícanse menos adoito cás outras. Hai consenso en que os protocolos constitúen ferramentas útiles para avaliar o deterioro e seleccionar exercicios para os talleres. A este respecto considérase que estes instrumentos de intervención no diagnóstico mellorarían se requirisen menos tempo, se adecuasen máis ás distintas fases da enfermidade e tivesen máis en conta o nivel cultural dos pacientes.

Referencias bibliográficas

  • Albert, M. L., Feldman, R. G. & Willis, A. L. (1974). The subcortical dementia ofprogressive supranuclear palsy. Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 37, 121-130.
  • Bayles, K. A. (1993). Pathology of language behaviour in dementia. En G. Blanken, J.Dittman, H. Grimm, J. Marshall, & Wallesch (ed.): Linguistic disorders and pathologies. Berlin: Walter de Gruyter.
  • Bayles, K. A. (1994). Management of neurogenic communication disorders associated withdementia. En R. Chapey (ed.): Language intervention strategies in adult aphasia:. Baltimore: Williams & Wilkins, 535-545.
  • Bayles, K. A., Tomoeda, C. K & Trosset, M. W. (1990). Naming and categorical knowledge in Alzheimer’s disease: The process of semantic memory deterioration. Brainand Language, 39, 498-510.
  • Borregón Sanz, S. & González Calvo, A. (2000).La Afasia. Exploración y diagnóstico y tratamiento.Madrid: CEPE.
  • CEAFA (2003). El coste de la enfermedad de Alzheimer.
  • CEAFA (2014). Jornada de Trabajo CEAFA-Lilly. Conclusiones y propuestas para avanzar en la definición de la Política de Estado de Alzheimer. CEAFA (2016): La confederación. Publicado en: http://www.ceafa.es/es/ceafa/la-confederacion [Consultado o 6 de outubro de 2016]
  • CEAFA (s/d). Asociaciones de CEAFA. Publicado en: http://www.ceafa.es/es/asociaciones-alzheimer. [Consultado o 17 de xullo de 2016]. Cecato, J. F., Martinellil, J. E., Bartholomeu, L. L., Basqueira, A. P., Yassuda, M. S. & Aprahamian, I., (2010). Verbal behaviour in Alzheimer disease patients. Analysis ofphrase repetition. Dement Neuropsychol, 4(3), 202 – 6.
  • Cohen, H. (1998). Language impairment in Parkinson’s disease. En B. Stemmer & H.A. Whitaker (ed.), Handbook of Neurolinguistics. London: Academic Press, 475-483. 72.Cummings, J. L. & Benson, D. F. (1992). Dementia: A clinical approach (2º ed.). Boston:Butterworth-Heinemann
  • David, N. J., Mackey, E. A. & Smith, J. L. (1968). Further observations in progressivesupranuclear palsy. Neurology, 18, 349-356.
  • Davis, B. H. & Guendouzi, J. (ed.) (2013). Pragmatics in Dementia Discourse. Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing.
  • Diéguez-Vide, F. & Peña-Casanova, J. (2012). Cerebro y lenguaje: sintomatología neurolingüística.Madrid: Editorial Médica Panamericana.
  • Dijkstra, K., Bourgeois, M., Petrie, G., Burgio, L. & Allen-Burge, R. (2002). My Recaller Ison Vacation: Discourse Analysis of Nursing-Home Residents with Dementia. DiscourseP rocesses. 33 (1), 53 – 76.
  • Drobny, M., Krajnak, V., Svalekova, A. & Pithova, B. (1991). Creutzfeldt-Jakob disease: Clinical picture analysis. European Journal of Epidemiology, 7, 511-516.
  • Folstein, M.F, Folstein, S.E. & McHugh, P.R. (1975). Mini Mental State: A practicalmethod for grading the cognitive state of patients for the clinician. Journal of PsychiatryResearch, 12, 189-198.
  • Fundación Alzheimer España (2016). Clasificación de demencias. Publicado en: http://www.alzfae.org/cuidador/95-que-es-alzheimer/clasificacion-demencias. [Consultado o 5 de outubro de 2016].
  • García, L. J. & Joanette, Y. (1994). Conversational topic-shifting analysis in dementia. EnR. L. Bloom, L. K. Obler, S. De Santi & J. S. Ehrlich (ed.), Discourse analysis andapplications: Studies in adult clinical populations. Hillsdale: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Glosser, G. & Deser, T. (1990). Patterns of Discourse Production among NeurologicalPatients with Fluent Language Disorders. Brain and Language 40 (1), 67 – 88
  • González-Hernández, J. (s/d). Batería neuropsicológica “memoriza". Publicado en: http://www.memoriza.com. [Consultado o 6 de outubro de 2016].
  • Gordon, W. P. & Illes, J. (1987), Neurolinguistic characteristics of language production in Huntington’s disease. Brain and Language, 31, 1-10.
  • Guendouzi, J. & Müller, N. (2006). Approaches to Discourse in Dementia. Mahwah: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Hamilton, H. E. (1994). Conversations with an Alzheimer’s patient: An interactional sociolinguistic study. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Hodges, J. R., Salmon, D. P. & Butters, N. (1991). The nature of the naming deficit in Alzheimer’s and Huntington’s disease. Brain, 114, 1547-1558.
  • Isaacs, B. & Akhtar, A.J. (1972). The Set-Test. Age and ageing, 1, 222-226.
  • Kaplan, E., Goodglass, H. & Weintraub, S. (1978). The Boston Naming, experimental edition. Boston: Lea and Febiger.
  • Keller, J. & Rech T. (1998). Towards a modular description of the deficits in spontaneousspeech in dementia. Journal of Pragmatics, 29, 313-332.
  • Kempler, D., Curtiss, S. & Jackson, C. (1987). Syntactic preservation in Alzheimer’s disease. Journal of Speech and Hearing Research, 30, 343-350.
  • Kertesz, A. & Clydesdale, S. (1994). Neuropsychological deficits in vascular dementia vs. Alzheimer’s disease. Frontal lobe deficits prominent in vascular dementia. Archives of Neurology, 51(12), 1226-1231.
  • Knopman, D. S., Christensen, K. J., Schut, L.J., Harbaugh, R. E., Reeder, T., Ngo, T. &Frey, W. (1989). The spectrum of imaging and neuropsychological findings in Pick’s disease. Neurology, 39, 362-368
  • Kontiola, P., Laaksonen, R., Suikava, R. & Erkinjuntti, T. (1990). Pattern of languageimpairment is different in Alzheimer´s disease and multi-infarct dementia. Brain andLanguage,38, 364-383.
  • Laine, M., Laakso, M., Vuorinen, E. & Rinne, J (1998). Coherence and Informativeness of Discourse in Two Dementia Types. Journal of Neurolinguistics, 11 (1), 79 – 87.
  • Lezak, M.D., Howieson, D.B. & Loring, D.W. (2004) Neuropsychological Assessment (4ª ed.)New York: Oxford University Press.
  • Mandell, A. M., Alexander, M. P. & Carpenter, S. (1989). Creutzfeld-Jakob diseasepresenting as an isolated aphasia. Neurology, 39, 55-58.
  • McPherson, S. E., Kuratani, J. D., Cummings, J. L., Shih, J., Mischel, P.S. & Vinters, H. V.(1994). Creutzfeldt-Jakob disease with mixed transcortical aphasia: Insights intoecholalia Behavioral Neurology, 7, 197-203.
  • Mendez, M. F. & Ashla-Mendez, M. (1991). Differences between multi-infarct dementia and Alzheimer’s disease on unstructured neuropsychological tasks. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 13 , 923-932.
  • Olazarán et al. (2010). Eficacia de las terapias no farmacológicas en la enfermedad de Alzheimer: una revisión sistemática.Dementia and Geriatric Cognitive Disorders, 30, 161-178.
  • OMS (2012). Dementia: a public health priority. Publicado en: http://www.who.int/mental_health/publications/dementia_report_2012/en/ [Consultado o 2 de outubro de 2016].
  • OMS (2016). Demencia. Publicado en: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs362/es/ [Consultado o 26 desetembro de 2016]. Peña-Casanova, J. (1990).Programa integrado en la exploración neuropsicológica. Test Barcelona. Manual. Barcelona: Masson.
  • Podoll, K. Schwarz, M. & Noth, J. (1991). Language functions in progressive supranuclearpalsy. Brain, 114, 1457-1472.
  • Quintana Aparicio, M. (2009). Test Barcelona Abreviado: Datos normativos. Aproximación desde la Teoría de Respuesta a los ítems y redes neuronales artificiales en el deterioro cognitivo leve y enfermedad de Alzheimer. Barcelona: Servei de Publicacións Universitat Autònoma de Barcelona.
  • Rami L, Molinuevo JL, Bosch B, Sanchez-Valle R & Villar A (2007). Screening foramnestic mild cognitive impairment and early Alzheimer's disease with M@T (Memory Alteration Test) in the primary care population, Int J Geriatr Psychiatry, 22 (4), 294-304
  • Roth, M., Tym. E, Mountjoy, C.Q., Huppert, F.A., Hendrie, H., Verma, S. (1986).CAMDEX. A standardized Instrument for the diagnosis of mental disorders in theElderly with the Special reference to the Early detection of dementia. The British Journalof Psychiatry, 146, 698-709.
  • Silveri, M. C., Cappa, A., Mariotti, P. & Puopolo, M., (2002). Naming in patients with Alzheimer’s disease: Influence of age of acquisition and categorical effects. Journal ofClinical and Experimental Neuropsychology, 24(6), 755 – 764.
  • Solomon, P.R. & Pendelbury, W.W. (1998). Recognition of Alzheimer’s disease: the 7 Minute Screen. Family Medicine, 30, 265-271.
  • Speedie, L., Brake, N., Folstein, S. Bowers, D. & Heilman, K. (1990). Comprehension of prosody in Huntington’s disease. Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 53, 607-610.
  • Wechsler, A., Verity, A., Rosenchein, S., Fried, I. & Schrebel, A. (1982). A clinical,computed tomographic, and histologic study with Golgi impregnation observations. Archives of Neurology, 39, 287-290.
Fonte de datos: Dialnet