A desafección do galego no alumnado de Educación Infantil e Primaria do contexto urbano

  1. Iglesias Álvarez, Ana María 1
  2. Zorelle Pinto, Miriam
  1. 1 Universidade de Vigo
    info

    Universidade de Vigo

    Vigo, España

    ROR https://ror.org/05rdf8595

Revista:
Revista galega de filoloxía

ISSN: 2444-9121

Ano de publicación: 2023

Número: 24

Páxinas: 45-65

Tipo: Artigo

DOI: 10.17979/RGF.2023.24.0.9370 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Revista galega de filoloxía

Resumo

A través dun estudo lonxitudinal a oito suxeitos, desde os tres aos dez anos de idade, analizamos a influencia dos diferentes axentes de socialización nos procesos de adquisición e uso do galego. Con este fin, realizamos entrevistas semi-estruturadas ás familias e docentes, así como probas de competencia ao propio alumnado. Isto permítenos realizar unha primeira valoración das consecuencias do Decreto do plurilingüismo (79/2010). Os resultados indican un claro retroceso no camiño da normalización lingüística, polo menos no contexto urbano analizado, cun predominio da competencia produtiva en castelán sobre o galego, especialmente na oralidade. Ademais, as crianzas pertencentes a familias galegofalantes acaban restrinxindo o uso do galego a este ámbito, mentres que os de familias castelanfalantes non introducen o galego no seu repertorio lingüístico, nin sequera nas materias impartidas nesta lingua. Polo tanto, non se acada un nivel de bilingüismo mínimo, nin a nivel de competencia nin de uso.

Referencias bibliográficas

  • Alonso, Ana (2011). El acertijo de la vida. Madrid: Anaya.
  • Balea-Fernández, Francisco J. (2021). “El cambio de la socialización primaria y secundaria a la socialización virtual”, International Journal of Developmental and Educational Psychology. Revista de Psicología, 2, 81-92. DOI: https://doi.org/10.17060/ijodaep.2021.n2.v2.2211.
  • Bayley, R. & Schecter, S. R. (2003). Language Socialization in Bilingual and Multilingual Societies. Clevedon: Multilingual Matters.
  • Berger, Peter L. & Luckman, Thomas (2008). La construcción social e la realidad. Buenos Aires-Madrid: Amorrortu editores.
  • Bourdieu, Pierre (1985). ¿Qué significa hablar? Economía de los intercambios lingüísticos. Madrid: Akal Universitaria.
  • Caldas, Stephen J. & Caron-Caldas, Suzanne (2000). “The influence of family, school, and community on bilingual preference: Results from a Louisiana/Quebec case study”, Journal of Ap-plied Psycholinguistics, 21(3), 365-381.
  • Caride, Ramón (2023). O Capitán Aspanitas e o misterio das Burgas. Vigo: Edicións Xerais.
  • Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia (2010). Diario Oficial de Galicia, 97, de 25 de maio de 2010, 9242 a 9247. Dispoñible en http://www.edu.xunta.gal/portal/sites/web/files/protected/content_type/advertisement/2010/05/25/20100525_decreto_pluringuismo.pdf (Consultado en 06.11.2023).
  • Díaz Guedella, Nuria (2017). “A influencia do ensino no proceso de adquisición lingüística”. Cumieira, 2, 85-104.
  • García Yanes, Jose Manuel (2011). “A experiencia das liñas de galego no CEIP «Emilia Pardo Bazán» da Coruña”. En Silva Valdivia, Bieito, Rodríguez Rodríguez, Xesús & Vaquero Quintela, Isabel (coords.), Actas das II Xornadas «Educación e linguas en Galicia: A planificación para a normalización lingüística nos centros de ensino non universitarios», 45-52. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • Giles, Howard, Justine Coupland & Coupland, Nikolas (1991). “Accomodation Theory: Communication, Context, and Consequences”. En Giles, H., Coupland, J. & Coupland, N. (eds.), Contexts of Accommodation, 1-68. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Gradín, Mario (2020). “Análise comparativa dos dous últimos decretos de distribución de linguas no ensino galego”, Estudos de lingüística galega, 12, 31–65. DOI: https://doi.org/10.15304/elg.12.5747.
  • IGE (2018). Enquisa estructural a fogares. Coñecemento e uso do galego. Dispoñible en https://www.ige.eu/web/mostrar_actividade_estatistica.jsp?idioma=gl&codigo=0206004 (Consultado en 06.11.2023).
  • Iglesias Álvarez, Ana (2002). Falar galego: «no veo por qué?». Aproximación cualitativa á situación sociolingüística de Galicia. Vigo: Xerais.
  • Iglesias Álvarez, Ana (2017). “Programas de inmersión, mantemento e submersión das linguas en Galicia ”, Revista Galega de Educación, 69, 50-57.
  • Iglesias Álvarez, Ana (2018). “A adquisición da competencia bilingüe no alumnado de educación infantil en Galicia”. En Marta Díaz, Gael Vaamonde, Ana Varela, M.a Carmen Cabeza, José M. García-Miguel & Fernando Ramallo (eds.), Actas do XIII Congreso Internacional de Lingüística Xeral, 459-466. Vigo: Universidade de Vigo.
  • Iglesias Álvarez, Ana & Acuña, Virginia (2022). “‘A los niños se les habla en castellano’. Política lingüística familiar en Galicia: habitus o intervención”, Revista española de lingüística aplicada, 35:1, 236-264. DOI: https://doi.org/10.1075/resla.20011.igl.
  • Kasares, Paula (2017). “La transmisión lingüística intergeneracional desde la socialización lingüística: el caso vasco”, Treballs de Sociolingüística Catalana, 27, 133–147.
  • King, K. A., Fogle, L. & Logan-Terry, A. (2008). “Family language policy”, Language and Linguistics Compass, 2, 907–922. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1749-818x.2008.00076.x
  • Loredo Gutiérrez, Xaquín & Silva Valdivia, Bieito (2020). Avaliación da competencia bilingüe nos idiomas galego e castelán do alumnado de 4º da eso. A Coruña: Real Academia Galega. DOI: https://doi.org/10.32766/rag.372.
  • Monteagudo Romero, Henrique, Loredo Gutiérrez, Xaquín, Gómez Martínez, Lidia & Vázquez-Grandío, Gabino S. (2021). Mapa sociolingüístico escolar de Ames. A Coruña: Real Academia Galega. DOI: https://doi.org/10.32766/rag.380.
  • Monteagudo Romero, Henrique, Loredo Gutiérrez, Xaquín, Vázquez-Grandío, Gabino S. & Nandi, Anik (2021). Prácticas lingüísticas na infancia. A xestión lingüística nos primeiros contextos de socialización. A Coruña: Real Academia Galega. DOI: https://doi.org/10.32766/rag.389.
  • Nandi, Anik (2019). “Política lingüística familiar. O papel dos proxenitores pro-galego na transmisión interxeracional”, Estudos de lingüística galega, 11, 77–101. DOI: https://doi.org/10.15304/elg.11.5064.
  • Ochs, Elinor (1986). “Introduction”. En Schieffelin, Bambi B. & Ochs, Elinor (eds.), Language Socialization Across Cultures, 1-13. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Ochs, Elinor & Schieffelin, Bambi B. (2012). “The theory of language socialization”. En Durant, A., Ochs, E. & Shieffelin, B, (eds.), The Handbook of Language Socialization, 1-21. Wiley-Blackwell.
  • Restrepo, Eduardo (2018). Etnografía. Alcance, técnicas y ética. Lima: Fondo Editorial de la Universidad Nacional Mayor.
  • Rodríguez Pascual, Iván & Menéndez Álvarez-Dardet, Susana (2003). “El reto de las nuevas realidades familiares”, Portularia, 3, 9-32.
  • Simkin, Hugo & Becerra, Gastón (2013). “El proceso de socialización. Apuntes para su exploración en el campo psicosocial”, Ciencia, Docencia y Tecnología, 47, 119-142.
  • Smith-Christmas, Cassie (2016). Family language policy: Maintaining an Endangered Language in the Home. Hampshire-New York: Palgrave Macmillan.
  • Spolsky, Bernard (2021). Rethinking Language Policy. Edinburgh: Edinburgh University Press.
  • Villamor Varela, Amelia & Oubiña Millán, Dolores (2011). “A experiencia das liñas de galego no EEI da Pastora, Cambados”. En Silva Valdivia, Bieito, Rodríguez Rodríguez, Xesús & Vaquero Quintela, Isabel (coords.), Actas das II Xornadas «Educación e linguas en Galicia: A planificación para a normalización lingüística nos centros de ensino non universitarios», 65-74. Santiago de Compostela: Universidade de Santiago de Compostela.
  • Xunta de Galicia (2022). Rapaciñ@s dixitais. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia. Dispoñible en https://www.osimga.gal/gl/informes/rapacins-dixitais (Consultado en 06.11.2023).