O humor toma corpounha análise feminista da súa dimensión comunicativa

  1. Fraga Costa, Sabela 1
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

Revista:
Lectora: revista de dones i textualitat

ISSN: 1136-5781

Ano de publicación: 2022

Título do exemplar: Rostros y voces de mujeres de la Edad de Plata

Número: 28

Páxinas: 273-288

Tipo: Artigo

DOI: 10.1344/LECTORA2022.28.15 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Outras publicacións en: Lectora: revista de dones i textualitat

Resumo

O obxectivo deste texto é analizar a presenza e o funcionamento do humor nalgunhas propostas artísticas feministas e determinar os seus puntos de tensión e confrontación co discurso dominante. A argumentación terá como base algún dos traballos precedentes relacionados co humor (Bajtín, 1987; Eagleton, 2021) e investigacións que analizaron o seu potencial dentro dos feminismos (Merrill, 1988; C. Atance, 2018; Álvarez, 2018). Partindo desta base, tentarase establecer unha conexión coa defensa do carácter comunicativo da confesión desenvolvido pola filósofa María Zambrano. A obxectivo será mostrar como o humor entra en escena desde un corpo concreto, situado (Haraway, 1995), afectado (Garcés, 2013), coa intención de desconfigurar as estruturas hexemónicas do pensamento e atopar outras visións e significados máis amplos. Un proceso creativo e comunicativo que emerxe desde a complexidade da vida para colocar no campo da arte a pregunta polo posíbel a través dos imaxinarios radicais que ofrece o humor.

Referencias bibliográficas

  • Adán, Carme (2003), Feminismo e coñecemento. Da experiencia das mulleres ao cíborg, A Coruña, Espiral Maior.
  • Álvarez Muguruza, Iraide (2018), Otras risas son posibles. El humor: una herramienta política de resistencia feminista, Trabajo Fin de Grado, Euskal Herriko Unibertsitatea.
  • Bajtín, Mijail (1987), La cultura popular en la Edad Media y en el Renacimiento. El contexto de François Rabelais, Madrid, Alianza.
  • Birulés Bertrán, Josefina (2003), "La memoria de la muchacha tracia: mujeres y filosofía", Clepsydra: Revista de Estudios de Género y Teoría Feminista, 2: 7-12.
  • Butler, Judith (2006), Vida Precaria. El poder del duelo y la violencia, Buenos Aires, Paidós.
  • Caballero, Félix (2012), O humor galego alén da retranca, Cangas do Morrazo, Edicións Morgante.
  • C. Atance, Belo (2018), Humor Feminista y Auto-representación, Trabajo Fin de Máster, Universitat de Barcelona.
  • De Diego, Estrella, et al. (2014), Chelo Matesanz: as miñas cousas en observación, Santiago de Compostela, Centro Galego de Arte Contemporánea.
  • Do Nascimento, Maria S. (2018), "Casada consigo mesma: mulheres palhaças e a busca de uma comicidade feminista", Revista Ártemis, 26 (1): 125-142.
  • Eagleton, Terry (2021), Humor, Madrid, Taurus.
  • Garcés, Marina (2013), Un mundo en común, Barcelona, Bellaterra.
  • Haraway, Donna J. (1995), Ciencia, ciborgs y mujeres. La reinvención de la naturaleza, Madrid, Cátedra.
  • Jankelevitch, Vladimir (1982), La ironía, Madrid, Taurus.
  • Labaka Mayoz, Ane (2021), Algara mutilatuak, Zarautz, Susa Literatura.
  • Laurenzi, Elena (1995), María Zambrano: nacer por sí misma, Madrid, Horas y HORAS.
  • Linares Bernabéu, Esther (2020), "Hacia un análisis del discurso humorístico reivindicativo desde la perspectiva de género", Language Design Special Issue: 131-115.
  • Maillard, Chantal (1998), La razón estética, Barcelona, Ediciones Laertes.
  • Manchado, Raquel (2017), Comadres. La demonización de la amistad entre mujeres, Madrid, Antorcha Ediciones.
  • Merrill, Lisa (1988), "Feminist Humor: Rebellious and Self‐Affirming", Women’s Studies: An Inter-Disciplinary Journal, 15 (1-3): 271-280.
  • Pérez Ortiz, Gloria (2015), "Las leyes de violencia de género me parecen un chiste del sistema patriarcal", Píkara Magazine, 25/11/2015.
  • Pirandello, Luigi (2007), El humorismo. (Esencia, carácter y materia del humorismo), Madrid, Clangre.
  • Reckitt, Helena y Peggy Phelan (2005), Arte y feminismo, Londres, Phaidon.
  • Segarra, Marta (ed.) (2010), Entrevistas a Hélène Cixous. No escribimos sin cuerpo, Barcelona, Icaria.
  • Siurana, Carlos (2015), Ética del humor. Fundamentos y aplicaciones de una nueva teoría ética, Madrid, Plaza y Valdés Editores.
  • Temprano, Emilio (1999), El arte de la risa, Barcelona, Seix Barral.
  • Vasallo, Brigitte (2015), "¿Quién teme a la sátira lesbofeminista?", Pikara Magazine, 16/04/2015.
  • Zambrano, María (2011), Confesiones y Guías, Madrid, Eutelequia Ensayo.
  • Xamardo González, Nicolás (2004), "Comunicación e Interpelación", Estudios sobre el mensaje periodístico, 10: 191-200.
  • Zambrano, María (2014), Obras completas. VI, Escritos autobiográficos (1928-1990), Barcelona, Galaxia Gutenberg
  • Zambrano, María (2015), Obras completas. I, Libros (1930-1939), Barcelona, Galaxia Gutenberg.