Investigación de Ecoloxía Escolar nunha pradaría de Zostera nolteii

  1. Sóñora Luna, Francisco 1
  2. Fernández Suárez, Emilio 2
  3. Barañano Carrión, Carlota 2
  4. Alonso Méndez, Aitor 3
  1. 1 Director de Climántica. Xefe do Departamento de Ciencias Naturais do IES Virxe do Mar. Profesor asociado da Área de Didáctica de Ciencias Experimentais da Facultade de Ciencias da Educación da Universidade de Santiago de Compostela (USC)
  2. 2 Facultade de Ciencias do Mar Universidade de Vigo
  3. 3 Climántica
Revista:
Innovación educativa

ISSN: 1130-8656

Ano de publicación: 2019

Título do exemplar: Respostas educativas innovadoras ao cambio climático; I-II

Número: 29

Páxinas: 27-43

Tipo: Artigo

DOI: 10.15304/IE.29.6342 DIALNET GOOGLE SCHOLAR

Outras publicacións en: Innovación educativa

Resumo

Analízase a situación da pradaría de Zostera nolteii do banco de marisqueo de bivalvos de Testal (Noia), mediante a investigación desenvolvida por escolares, coa dirección de científicos. A finalidade do programa de Ciencia Escolar de Climántica é contribuír ao coñecemento científico mediante a obtención de series de datos útiles para a realización de investigacións de interese a escala local. Neste caso, analizouse a relación existente entre as abundancias de bivalvos de interese comercial e a presenza da fanerógama Zostera nolteii co obxectivo de capacitar aos alumnos para facer ciencia sobre os impactos humanos sobre os servizos ecosistémicos máis relevantes da súa contorna. Con esta colaboración entre Ciencia e Escola, conseguiuse aumentar a competencia científica do alumnado, ao tempo que se realizaron transferencias bidireccionais ciencia – escola no eido da investigación e educación sobre o cambio global.A actividade que se describe neste traballo ten como obxectivo xeral coñecer a relación existente entre a diversidade de organismos animais do banco do Testal e a presenza e distribución espacial da fanerógama Zostera nolteii, para así entender o seu papel como xeradora de estructura no ecosistema intermareal de sustrato brando. 

Referencias bibliográficas

  • Álvarez, A. e del río, P. (1990). Educación y desarrollo: la teoría de Vygotsky y la zona de desarrollo próximo. En C. Coll, J. Palacios e A. marchesi (Comps.), Desarrollo psicológico y educación, II (pp. 93-119). Psicología de la Educación. madrid: Alianza.
  • Ausubel, d. P. (2000). Adquisición y retención del conocimiento. Una perspectiva cognitiva. Barcelona: Paidós.
  • Bruner, J. s. (1985). Realidad mental y mundos posibles. Los actos de la imaginación que dan sentido a la experiencia. Barcelona: Gedisa. (Versión en español 1996).
  • Barañano, C., Fernández, E., méndez, G. e Troncoso, J. (2017). resilience of Zostera marina l. habitats and response of the macroinvertebrate community to physical disturbance caused by clam harvesting. Marine Biology Research, 13(9), 955-966. doi: https://doi.org/10.1080/17 451000.2017.1307989
  • Barañano, C., Fernández, E. e méndez, G. (2018). Clam harvesting decreases the sedimentary carbon stock of a Zostera marina meadow. Aquatic Botany, (146), 48-57. doi: https://doi. org/10.1016/j.aquabot.2017.12.002
  • Boese, B. l. (2002). Effects of recreational clam harvesting on eelgrass (Zostera marina) and associated infaunal invertebrates; in situ manipulative experiments. Aquatic Botany, (73), 63-74. doi: https://doi.org/10.1016/s0304-3770(02)00004-9
  • Constanza, r. et al. (1997). The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature, (387), 253-260. doi: https://doi.org/10.1038/387253a0
  • Dewey, J. (1972). A pedagogical experiment. En J. dewey, Early works of John Dewey. Vol. 5 (pp. 244-246). Carbonale: southern illinois university Press.
  • Duarte, C. m. e Chiscano, C. l. (1999). seagrass biomass and production: A reassessment. Aquatic Botany 65: 159-174. https://doi.org/10.1016/s0304-3770(99)00038-8
  • Fernandes, m., Bryars, s., mount, G. e miller, d. (2008). seagrasess as a sink for wastewater nitrogen: The case of the Adelaide metropolitan coast. Mar. Poll. Bull., (58), 303-308. doi: https://doi.org/10.1016/j.marpolbul.2008.10.006
  • Follett, E., Hays, C. G. e Nepf, H. (2019). Canopy-mediated hydrodynamics contributes to greater allelic richness in seeds produced higher in meadows of the coastal eelgrass Zostera marina. Frontiers in Marine Science, (6), 1-13. doi: https://doi.org/10.3389/fmars.2019.00008
  • Fonseca, M. S., Kenworthy, W. J. e Whitfield. P. E. (2000). Temporal dynamics of seagrass landscapes: A preliminary comparison of chronic and extreme disturbance events. Biología Marina Mediterránea, (7), 373-376.
  • Fourqurean, J. W. et al. (2012). Seagrass ecosystems as a globally significant carbon stock. Nat. Geosci., 5(7), 505-509. doi: https://doi.org/10.1038/ngeo1477
  • García-redondo, V., Bárbara, i. e díaz-Tapia, P. (2019). Zostera marina meadows in the northwestern spain: distribution, characteristics and anthropogenic pressures. Biodiversity and conservation, 28(7), 1743–1757. doi: https://doi.org/10.1007/s10531-019-01753-4
  • Green, E. P. e short, F. T. (Eds.) (2003). World Atlas of Seagrasses. Berkeley. university of California Press.
  • De Groot, r. et al. (2012). Global estimates of the value of ecosystems and their services in monetary units. Ecosystem Services, 1(1), 50-61. doi: https://doi.org/10.1016/j.ecoser.2012.07.005
  • Hemminga, m. e duarte, C. m. (2000). Seagrass Ecology. Cambridge university Press. doi: https:// doi.org/10.1017/CBo9780511525551
  • Heck, K. l., Hays, C. e orth, r. J. (2003). A critical evaluation of the nursery role hypothesis for seagrass meadows. Mar. Ecol. Prog. Ser, (253), 123-136. doi: https://doi.org/10.3354/ meps253123
  • Kilpatrick, W. (1921). The Project method: The use of the purposeful act in the educative process. New york: Teachers College Press.
  • Lamb, J. B. et al. (2017). seagrass ecoystems reduce exposure to bacterial pathogens of humans, fishes and invertebrates. Science, (355), 731-733. doi: https://doi.org/10.1126/science. aal1956
  • Morin, E. (1990). Introducción al pensamiento complejo. Barcelona: Gedisa.
  • Norlund, l. m., Koch, E. W., Barbier, E. B. e Creed, J. C. (2016). seagrass ecosystem services and their variability across genera and geographical regions. PLoS ONE, 11(10): e0163091. doi: https://doi.org/10.1371/journal.pone.0163091
  • Norlund, l. m., unsworth, r. K. F., Gullstrom, m. e Cullen-unsworth, l. C. (2017). Global significance of seagrass fishery activity. Fish and Fisheries, (19), 399–412. doi: https://doi. org/10.1111/faf.12259
  • Olsen, J. l. et al. (2016). The genome of the seagrass Zostera marina reveals angiosperm adaptation to the sea. Nature, (530), 331-335. doi: https://doi.org/10.1038/nature16548
  • Orth, r. J. et al. (2006). A global crisis for seagrass ecosystems. Bioscience, (56), 987-996. doi: https://doi.org/10.1641/0006-3568(2006)56[987:AGCFsE]2.0.Co;2
  • Pardo Pérez, J. C. (2015). Construtivismo, construtivismos e o lugar que ocupan o suxeito e o contexto social na construción do coñecemento: unha mirada desde a posmodernidade. Conferencia pronunciada na I Xornada de Debate Aíovai Educación. Bertamiráns, 16 de maio. recuperado de http://www.edu.aiovai.org/construtivismo-construtivismos-e-o-lugar-queocupan-o-suxeito-e-o-contexto-social-na-construcion-do-conecemento-unha-mirada-desdea-posmodernidade
  • Ruiz, G. m. et al. (2000). invasion of coastal marine communities in North America: Apparent patterns, processes, and biases. Annual Review of Ecology and Systematics, (31), 481-531. doi: https://doi.org/10.1146/annurev.ecolsys.31.1.481
  • Ruiz, J. m., Guillén, J. E., ramos segura, A. e otero, m. m. (Eds.) (2015). Atlas de las praderas marinas de España. . murcia-Alicante-málaga: iEo/iEl/uiCN.
  • Sóñora, F. (2007). Proyecto Climántica. Revista Magisterio Internacional, (29), 74-75.
  • Sóñora, F. e Alonso-méndez, A. (2018). ocean under Global Change: From science to school. Interrnational Journal of
  • Sóñora, F. (2011). innovación para la sociedad del cambio climático. Aula de Innovación Educativa, (206), 51-56.
  • Troncoso, J. (2017). resilience of Zostera marina l. habitats and response of the macroinvertebrate community to physical disturbance caused by clam harvesting. Marine Biology Research, 13(9), 955-966. doi: https://doi.org/10.1080/17451000.2017.1307989
  • Unsworth, r. K. F., Williams, B., Jones, B. l. e Cullen-unsworth, l. C. (2017). rocking the boat: damage to eelgrass by swinging boat moorings. Frontiers in Plant Science, (8). doi: https:// doi.org/10.3389/fpls.2017.01309
  • Vygotski, l. (1978a). Pensamiento y Lenguaje. Buenos Aires: la Pléyade.
  • Vygotski, l. (1978b). La mente en la sociedad: el desarrollo de las funciones psicológicas superiores. Harvard university Press: Cambridge.
  • Walker, d. i., Kendrick, G. A. e mcComb, A. J. (2006). decline and recovery of seagrass ecosystems: the dynamics of change. En: A. W. d. larkum, r. J.orth e C. m. duarte, (Eds.), Seagrasess: Biology, Ecology and Conservation. dordrecht (The Netherlands). springer.
  • Waycott, m. et al. (2009). Accelerating loss of seagrasses across the globe threatens coastal ecosystems. Proc. Nat. Acad. Sci., 106(30), 12377-12381. doi: https://doi.org/10.1073/ pnas.0905620106