Matar un ruiseñor. Oseira 1909, análisis de una masacre

  1. Cabo, Miguel 1
  2. Rodríguez Lago, José Ramón 2
  1. 1 Universidade de Santiago de Compostela
    info

    Universidade de Santiago de Compostela

    Santiago de Compostela, España

    ROR https://ror.org/030eybx10

  2. 2 Universidade de Vigo
    info

    Universidade de Vigo

    Vigo, España

    ROR https://ror.org/05rdf8595

Revista:
Cuadernos de historia contemporánea

ISSN: 0214-400X 1988-2734

Ano de publicación: 2019

Título do exemplar: Dosier: Entre libros y ferias: espacios y (des)equilibrios en el campo editorial

Número: 41

Páxinas: 237-257

Tipo: Artigo

DOI: 10.5209/CHCO.66103 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Cuadernos de historia contemporánea

Resumo

In 1909 nine people were killed by the Guardia Civil in the village of Oseira (Ourense) when a mob opposed the removal of a canopy from the local church. This episode and the subsequent controversy are analysed in depth to better understand the dynamics of local power under the Restauración regime. The reaction of the opposition has an astonishing resemblance, at a minor scale of course, with the campaign against the Maura government after the Semana Trágica just three months later.

Referencias bibliográficas

  • “Homenaje a Marcelo Macías García” en Boletín de la Comisión Provincial de Monumentos Artísticos e Históricos de Orense, 112 (1917), pp. 265-293.
  • Bernárdez Sobreira, Antonio y Román Lago, Isidro: Labrando na rebelión. Societarismo e populismo agrario en Galiza 1896-1936, Vigo, A Nosa Terra, 2007, en especial pp.259-263;
  • Cabo, Miguel y Miguez Macho, Antonio: “El maurismo en Galicia. Un modelo de modernización conservadora en el marco de la Restauración”, Hispania. Revista Española de Historia, LXIX/231 (2009), pp.87-116.
  • Cabo, Miguel y Vázquez Varela, José Manuel: “Las otras guerras de nuestros antepasados: la violencia comunitaria en la Galicia rural contemporánea”, Hispania, LXXV/251, pp.781-804.
  • Cabo, Miguel: “Solidaridad Gallega y el desafío al sistema de la Restauración, 1907-1911”, Ayer 64 (2006) pp.235-259.
  • Cabo, Miguel: O agrarismo, Vigo, A Nosa Terra, 1998, pp.61-110
  • Capelán, Antón: Luis Seoane en Compostela e outros ensaios, Bertamiráns, Laoivento, 2010,
  • Carballo Calero, María Victoria: “De Vázquez Gulías (1869-1937) a Conde Fidalgo (1887-1984). A transformación dunha cidade”, en Galegos de Ourense, volumen II, Deputación Ourense, 2014, pp. 355-376.
  • Corbin, Alain: Les cloches de la terre. Paysage sonore et culture sensible dans les campagnes au XIXe siècle, París, Flammarion, 2000, pág.185.
  • Crespo Pérez, Manuel: “O Carballiño na II Rep e na guerra civil” en José Platero Paz (coord).: En O Home e o Medio, Unha visión científica da interacción secular, Ourense, Deputación Provincial, 2000, pp.151-162.
  • Cruz, Rafael: Protestar en España 1900-2013, Madrid, Alianza, 2015.
  • Cueva Merino, Julio de la y Montero, Feliciano: La secularización conflictiva en España, 1898-1931, Madrid, Biblioteca Nueva, 2007;
  • De Juana, Jesús, Fumega Piñeiro, Francisco X. y Rodríguez Rodríguez, Juan M.: Poboación e emigración na comarca do Carballiño 1860-2000, Santiago, Sociedade para o Desenvolvemento Comarcal de Galicia, 2004
  • De Juana, Jesús: “Orixes do sindicalismo católico en Ourense: fundación e organización do Círculo Católico de Obreros”, en Jesús de Juana y Xavier Castro (eds.): III Xornadas de Historia de Galicia, Ourense, Deputación Provincial, 1986, pp.257-320.
  • De la Cierva y Peñafiel, Juan: Notas de mi vida, Madrid, 1911, p.100.
  • Fernández Vázquez, Emilio: “Aquela parte da nosa historia que non viña na Enciclopedia: As Mortes de Oseira”, Ágora do Orcellón, 4, 2003, pp. 33-47; El Correo Español (27-IV-1909); El Siglo Futuro (27-IV-1909).
  • Frutos de la Santa Visita Pastoral, Boletín Oficial del Obispado de Orense, 9 de noviembre de 1908, pp. 349- 351
  • Gil Andrés, Carlos: Protesta popular y orden social en la Rioja de fin de siglo, 1890-1905, Logroño, Instituto de Estudios Riojanos, 1995, p.93.
  • Gil Andrés, Carlos: Protesta popular..., en Bascuñán Añover, Óscar: Protesta y supervivencia. Movilización y desorden en una sociedad rural: Castilla-La Mancha, Valencia, Fundación Instituto de Historia Social, 2009, p.175.
  • González Calleja, Eduardo: La razón de la fuerza: orden público, subversión y violencia política en la España de la Restauración (1875-1917), Madrid, CSIC, 1998;
  • González Díaz, Ismael: Oseira 1909, O Carballiño, edición propia, 2010,
  • González García, Miguel Ángel y Rodríguez Lago, José Ramón: “La diócesis de Orense desde 1850”, en José García Oro (coord.) Historia de las diócesis españolas: Lugo, MondoñedoFerrol, Orense, Madrid, BAC, 2002, pp. 535-615.
  • González Paz, José: “El desaparecido baldaquino de Osera”, Cuadernos de Estudios Gallegos, XXII/66 (1967), pp.115-116.
  • Henrique Hervés, Ángel Fernández, Lourenzo Fernández, Aurora Artiaga y Xesús L. Balboa: “Resistencia y organización. La conflictividad rural en Galicia desde la crisis del Antiguo Régimen al franquismo”, Noticiario de Historia Agraria 13 (1997), pp.165-192.
  • Hermida Meilán, Xosé Ramón; “Que se vaian todos! Conflito, loita e morte en Oseira”, en Rebeldía galega contra a inxustiza, “De Nós”. Monografías con perspectiva galega, 1 (2018), pp.13-22.
  • Hernández Figueiredo, José Ramón: “Algunos aspectos del pontificado de Mons. Ilundain y Esteban en Ourense a la luz de los archivos vaticanos (1905-1921)”, Cuadernos de Estudios Gallegos, LIII/119 (2006), pp.337-377
  • López Álvarez, María José: A terra de Cea no antigo réxime (1500-1850), Ourense, Diputación Provincial, 2007.
  • López Aydillo, Eugenio: “La tragedia de Osera”, Heraldo de Madrid (27-IV-1909).
  • López Corral, Miguel: la Guardia Civil, Madrid, La Esfera de los libros;
  • Louzao Villar, Joseba: “Las imágenes de lo sagrado o cómo ser católico entre cambios y continuidades (c. 1875- 1931)”, Historia Contemporánea, 51, 2015, pp. 455-485;
  • Lucea Ayala, Víctor: El pueblo en movimiento. La protesta social en Aragón (1885-1917), Zaragoza, P.U.Z., 2009
  • Meakin, Annete: Galicia inédita, Oleiros, Editorial Tambre (orig. de 1909), 1994, pp.341-345. 8
  • Pérez Garzón, Juan Sisinio: Contra el poder: conflictos y movimientos sociales en la historia de España, Granada, Comares, 2015;
  • Pollard, John: El vaticano y sus banqueros. Las finanzas del papado moderno, 1850-1950, Barcelona, Melusina, 2007.
  • Prada, Julio: “Os mortos daquel outono. Unha aproximación ó proceso e asasinato de Aquilino Sánchez”, Ágora do Orcellón, 2 (2001), pp. 7-17;
  • Risco, Vicente: Orense, vol. X. tomo 1 de la Geografía General del Reino de Galicia, A Coruña, Ediciones Gallegas, 1980 (edición original de 1926), pág.444.
  • Rodríguez Lago, José Ramón (2012): La Iglesia católica en Galicia, 1910-1936. Entre la revolución de Portugal y la cruzada de España, Santiago de Compostela, Andavira, 2012, pp. 85-112.
  • Rodríguez López, Jesús: Supersticiones de Galicia, Madrid, Imprenta de Ricardo Rojas, 1910, pp. 10-18. 22
  • Comesaña Paz, Alfredo (2017) “La Tercera Guerra Carlista en Galicia. Un epítome y algunas observaciones de interés”, Aportes, 93, pp. 31-64;
  • Rodríguez Teijeiro, Domingo: Presos e prisións na Galicia de guerra e posguerra: 1939-1945, Vigo, Galaxia, 2010.
  • Saavedra, Pegerto: “Economías cistercienses del Antiguo Régimen: el Imperial Monasterio de Oseira” en Manuel-Reyes García Hurtado (ed.): Modernitas. Estudios en Homenaje al Profesor Baudilio Barreiro Mallón, Universidade da Coruña, 2008, pp.161-190.
  • Salomón Chéliz, P.: Anticlericalismo en Aragón. Protesta popular y movilización política (1900-1939), Zaragoza, P.U.Z., 2002, p.260.
  • Scott, James C.: Los dominados y el arte de la resistencia. Discurso oculto, Tafalla, Txalaparta, 2003.
  • Suarez Cortina, Manuel: El gorro frigio. Liberalismo, democracia y Republicanismo en la Restauración, Madrid, Biblioteca Nueva, 2000.
  • Taín Guzmán, Miguel: “El baldaquino de Oseira”, Goya. Revista de Arte, 283-284 (2001), pp.223-234,
  • Tellado, Lino: “Triste aniversario. Los asesinatos de Osera”, Nueva Galicia (24-IV-1910).
  • Tovar González, Laureano: Ensayo biográfico del Emno. Señor Cardenal Ilundain y Esteban, Pamplona, Aramburu, 1942, p.92;
  • Valcárcel, Marcos: A prensa en Ourense e a súa provincia, Deputación Provincial de Ourense, 1987.
  • Villares Paz, Ramón: La propiedad de la tierra en Galicia, 1500-1936, Madrid, Siglo XXI, 1982.