Factores psicológicos associados à práctica do alpinismoum studo de caso único

  1. Dosil Díaz, Joaquín
  2. Da Silva Neves, Mário Rui
Revista:
Cuadernos de psicología del deporte

ISSN: 1578-8423 1989-5879

Ano de publicación: 2007

Volume: 7

Número: 2

Páxinas: 27-47

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Cuadernos de psicología del deporte

Resumo

Este trabalho tem por objectivo conhecer e identificar os principais factores psicológicos associados à prática do Alpinismo através do estudo de um expert na modalidade. Ao optarmos por um estudo de caso único como estratégia de investigação, procuramos analisar de uma forma profunda e exaustiva um praticante de elite, do sexo masculino, com elevado compromisso com a modalidade e largo currículo e experiência, sobretudo, no Alpinismo de Altitude, nomeadamente nas montanhas dos Himalaias. A recolha de dados foi realizada através duma entrevista de investigação, em profundidade e semi-estruturada. Os textos resultantes da transcrição foram formatados e introduzidos no programa de análise de dados qualitativos Nud.ist 6.0. Os principais resultados revelam a Motivação Intrínseca, o Compromisso e a Autoconfiança como as competências psicológicas mais destacadas pelo alpinista. Os motivos principais que o levam a praticar o alpinismo parecem ser a AutoSuperação e o Desafio da Acção. A Experiência Pessoal surge como uma variável que tem uma influência relevante sobre a maioria das competências psicológicas, tais como o Controle Emocional, a Auto-Confiança ou a Tomada de Decisão. De uma forma geral, as competências e características psicológicas associadas ao nível de expertise no desporto, coincidem com as competências reveladas pelo alpinista estudado.

Referencias bibliográficas

  • Abernathy, B., Thomas, K. T., Thomas, J. R. (1993). Strategies for improving understanding of motor expertise. In J.L. Starkes e F. Allard (Eds.), Cognitive issues in motor expertise (317-356). Amsterdam: Elsevier.
  • Araújo, L. (1995). Designing and Refining Hierarchical Coding Frames. In U. Kelle (Ed.), Computer-Aided Qualitative Analysis: Theory, Methods and Pratice (96-104), London: Sage.
  • Atienza, F.L., Balaguer, I. e García-Mérita, M.L. (1999). Efectos del entrenamiento mental en la mejora de las percepciones de autoconfianza del servicio en tenis. Revista de Psicología General y Aplicada, 52 (1), 121-134.
  • Bonnon, M., Noel-Jorand, M-C. e Therme, P. (1999). Criteria for psychological adaptation to highaltitude hypoxia. Perceptual and Motor Skills, 89 (1), 3- 18.
  • Burnik, S., Jug, S. e Tusak, M. (2002). Personality traits of Slovenian female and male mountain climbers. Kinesiology, 34 (2), 153-162, Zagreb
  • Colorado, J. (2001). Montañismo y Trekking: Manual Completo. Madrid: Desnivel.
  • Côté, J., Ericsson , K. A. e Law, M. (2005). Tracing the development of athletes using retrospective interview methods: A proposed interview and validation procedure for reported information. Journal of Applied Sport Psychology, 17, 1-19.
  • Csikszentmihalyi, M. (1990). Flow: The psychology of optimal experience. New York: Harper and Row.
  • Delle Fave, A., Bassi, M. e Massimini, F. (2003). Quality of Experience and Risk Perception in HighAltitude Rock Climbing. Journal of Applied sport psychology, 15, 82-98.
  • Dosil, J. (2004). Psicología de la Actividad Física y del Deporte. Madrid: McGraw Hill.
  • Dosil, J. (2005). The Sport Psychologis´t Handbook: a guide for sport-specific performance enhancement. Chichester, UK: Wiley.
  • Egan, S. e Stelmack, R. (2002). A personality profile of Mount Everest climbers. Personality and Individual Differences, 34, 1491-1494.
  • Ericsson, K. A. (1996). The Acquisition of Expert Performance: An Introduction to Some of the Issues. In K. A. Ericksson (ed.): The road to excellence: the acquisition of expert performance in the arts and sciences, sports and games. Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associat.
  • Ericsson, K. A. (2003a). How the expert-performance approach differs from traditional approaches to expertise in sports: In search of a shared theoretical framework for studying expert performance. In J. Starkes and K. A. Ericsson (Eds.), Expert performance in sport: Recent advances in research on sport expertise (pp. 371-401). Champaign, IL: Human Kinetics.
  • Ericsson, K. A. (2003b). Development of Elite Performance and Deliberate Practice. En Starkes, J. e K. A. Ericsson, K. (Eds.): Expert performance in Sports Advances in Research on Sport Expertise. Champaign, IL: Human Kinetics
  • Ericsson, K. A. (2007). Deliberate practice and the modifiability of body and mind: Toward a science of the structure and acquisition of expert and elite performance. International Journal of Sport Psychology, 38, 109-123.
  • Ericsson, K. A., Krampe, R. T. E Tesch-Römer, C. (1993). The role of deliberate practice in the acquisition of expert performance. Psychological Review, 100, 363-406.
  • Ewert, A. W. (1994). Playing the edge: Motivation and risk taking in a high-altitude wildernesslike environment. Environment and Behavior, 26 (1), 3-24.
  • Feher, P., Meyers, M. e Skelly, W. (1998). Psychological profile of rock climbers: state and trait attributes. Journal of Sport Behavior, 21, (2), 167-181.
  • Jackson, S. A. e Csikszentmihalyi, M. (2002). Fluir en el Deporte : claves para las experiencias y actuaciones óptimas. Barcelona: Paidotribo
  • Jackson S. A., Dover, J. e Mayocchi, L. M. (1998). Life after winning gold : I. Experiences of australian olympic gold medallists. The Sport Psychologist, 12, 119-136.
  • Janelle C. e Hillman (2003). Expert Performance in Sport, in Starkes, J. e Ericsson, K. (Eds.): Expert performance in Sports Advances in Research on Sport Expertise. Champaign, IL: Human Kinetics
  • Le Scanff, C. (2000). Les aventuriers de l´extrême. Paris: Calmann-Lévy Martens, R. (1987). Coaches guide to sport psychology, Champaign, IL: Human
  • Kinetics Messner, R. (1995). Mover Montañas, El credo de un explorador de los limites de lo desconocido. Madrid: Desnivel
  • Morris, T. (2000). Psychological characteristics and talent identification in soccer. Journal of Sports Sciences, 18, 715-726
  • Moscoso, D. (2003). La Montaña y el Hombre en los albores del siglo XXI, Zaragoza, Huesca: Barrabes
  • Orlick,T. (2000). In Pursuit of Excellence: How to Win in Sport and Life Through Mental Training. (3ª ed.), Champaign, IL: Human Kinetics
  • Richards, L. e Richards, T. (1997). QSR Nud-Ist 4 user Guide: version 3.0 for revision for Apple, McIntosh or Microsoft Windows computer systems. 2ª ed. Victoria: Qualitative Solutions and Research Pty Ltd., La Trobe University PO.
  • Sanz, A., Pozo, J.I., Pérez, M.P. e Gómez, M.A. (1996). El razonamiento proporcional en expertos y novatos: el efecto del contenido. Revista de Psicología General y Aplicada, 49 (2), 337-351.
  • Singer, R. e Janelle, C. (1999). Determining Sport Expertise: From genes to supremes. International Journal of Sport Psychology, 30, 117-150.
  • Stuckl, P. e Sojer, G. (1996). Manual Completo de Montaña, Madrid: Desnivel.
  • Twight, M. e Martin, J. (2000). Alpinismo Extremo: escalar alto, rápido y ligero. Madrid: Desnivel.
  • Vealey, R. (1986). Conceptualization of Sport-Confidence and Competitive Orientation. Preleminary Investigation and Instrument Development, Journal of sport Psychology, 8, 221-246.
  • Vickers, (1990). Instructional design for teaching physical education. Champaign, IL: Human Kinetics
  • Weinberg, R. e Gould, D. (2005). Foundations of Sport and Exercise Psychology. Champaign. IL: Human Kinetics.
  • Zinsser, N., Bunker, L. E Williams, J. M. (2001). Cognitive techniques for building confidence and enhancing performance, in J.M. Williams (ed.), Applied sport psychology: personal growth to peak performance, Mountain View, CA: Mayfield