Dámaso Alonso and the Galician language from his correspondence (1943-1946) with Ramón Otero Pedrayo

  1. Fernández Salgado, Xosé A.
Revista:
Revista de filología románica

ISSN: 0212-999X 1988-2815

Ano de publicación: 2018

Número: 35

Páxinas: 241-263

Tipo: Artigo

DOI: 10.5209/RFRM.61696 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Revista de filología románica

Resumo

Neste artigo lembramos a contribución á lingüística galega de Dámaso Alonso (1898-1990) nas décadas centrais do século XX. Tras anotar algúns datos biográficos sobre el e contextualizar os seus traballos de lingüista dentro da Romanística, nos cales ocupan un lugar destacado os dedicados ó galego, damos a coñecer oito cartas dirixidas a Ramón Otero Pedrayo entre 1943 e 1946. Nelas, Dámaso Alonso solicítalle ó daquela grande patriarca das letras galegas datos de tipo lingüístico; pero a correspondencia revela tamén as súas reflexións sobre o estudo do galego, o seu método de traballo e a súa relación con Galicia.

Referencias bibliográficas

  • Alarcos Llorach, Emilio (2009): “Dámaso Alonso”, in Eternidad en vilo. Estudios sobre poesía española contemporánea, pp. 139-148. Madrid: Cátedra.
  • Alonso Montero, Xesús (2000): Oteriana. Ourense (Trasalba): Fundación Otero Pedrayo.
  • Alonso Montero, Xesús (2011): Anibal Otero. Lingüística e política en España na Guerra Civil e no franquismo. Vigo: Xerais.
  • Alonso, Dámaso (1951): “Prólogo a la tradución”, en Problemas y métodos de la lingüística, Walther von Wartburg, pp. V-XI. Madrid: CSIC.
  • Alonso, Dámaso (1972): Obras completas. 1. Estudios lingüísticos peninsulares. Madrid: Gredos.
  • BGL (1990) = Alonso, Dámaso/Aleixandre, Vicente/Guillén, Jorge (1990): “Cartas inéditas a Luís Pimentel”. Boletín Galego de Literatura 3:111-120.
  • CRP V (2004) = Alonso Girgado, Luis/Cuquejo Enríquez, María/Fariña Miranda, Carmen (eds.) (2009): Cadernos Ramón Piñeiro. Cartas de Ramón Piñeiro a Reicardo Carballo Calero. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
  • CRP XIII (2009) = Cochón, Luis (ed.) (2009): Cadernos Ramón Piñeiro. Cartas de Ramón Piñeiro a Isidoro Millán. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
  • CRP XVIII (2011) = Cochón, Luis (ed.) (2011): Cadernos Ramón Piñeiro. Cartas de Ramón Cabanillas a Isidoro Millán en modo de antífona. Santiago de Compostela: Xunta de Galicia.
  • Fernández del Riego, Francisco (2000): Un epistolario de Ramón Piñeiro. Vigo: Galaxia.
  • Fernández Rei, Francisco (1994): “Os traballos de Dámaso Alonso sobre o galego de Asturias e o ancarés. A súa importancia na historia da lingüística galega”, in Lingua e cultura galega de Asturias, Francisco Fernández Rei (ed.), pp. 151-170. Vigo: Xerais.
  • Gamallo Fierros, Dionisio (1971): “El ribadense don Dámaso Alonso y Alonso padre del filólogo y poeta Dámaso Alonso”. El Progreso (Lugo, 8/7/1971).
  • Gamallo Fierros, Dionisio (1972): “Mañana hace un siglo del nacimiento de D. Juan Vicente Alonso”. La Comarca (Ribadeo, 9/7/1972).
  • García Yebra, Valentín (1973): “Tres viajes dialectológicos con Dámaso Alonso”. Cuadernos hispanoamericanos 280-282: 339-348.
  • Huarte Morton, Fernando (1970): “Bibliografía de Dámaso Alonso”, in Homenaje Universitario a Dámaso Alonso, reunido por los estudiantes de Filología románica Curso 19681969, pp. 295-332. Madrid: Gredos.
  • IG (1973) = Bartolomé, Gregorio (1973): “Entrevista con Dámaso Alonso”. El Ideal Gallego (A Coruña, 8/2/1973).
  • Lapesa, Rafael (1970): “Dámaso Alonso, humano maestro de humanidades”, in Homenaje Universitario a Dámaso Alonso, reunido por los estudiantes de Filología románica Curso 1968-1969, pp. 9-17. Madrid, Gredos.
  • Lázaro Carreter, Fernando (1999): “Damaso Alonso, mi maestro”, in Cinguidos por unha arela común: homenaxe ó profesor Xesús Alonso, Rosario Álvarez e Dolores Vilavedra (coords.), vol. 1, pp. 1275-1292. Santiago de Compostela: Universidade.
  • Lorenzo, Ramón (1968): “Dámaso Alonso y su obra”. Grial 22:476-481.
  • Lorenzo, Ramón (1990): “Dámaso Alonso (1898-1990)”. Verba 17:529-542.
  • Monteagudo, Henrique (2008): “Ramón Piñeiro, a Editorial Galaxia e a Real Academia Galega (1950-1962)”. Grial 177:98-111. Regueira, Xosé Luís (1996): “Os estudios de lingüística galega”, in Homenaxe á profesora
  • Pilar Vázquez Cuesta, Ramón Lorenzo e Rosario Álvarez (coords.), pp. 47-68. Santiago de Compostela: Universidade.
  • Santamarina, Antón (2005): “A lingüística galega entre 1960 e 1981”, in 25 anos coa cultura galega: vinte e cinco perspectivas para o século XXI, pp.191-216. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco.
  • Alonso, Dámaso 1943: “Derivados de lorum y loramen”. Revista de Filología Española XXVII:30-31. [OCI, pp. 417-418]
  • Alonso, Dámaso 1943: “Portugués sotaque”. Revista de Filología Española XXVII:36-47. [OC I, pp. 444456]
  • Alonso, Dámaso 1943: “Representantes no sincopados de *rotulare”. Revista de Filología Española XXVII:153-180. [OC I, pp. 537-565]
  • Alonso, Dámaso 1944-45: “Junio y julio entre Galicia y Asturias”. Revista de Dialectología y Tradiciones Populares I:429-454. [OC I, pp. 389-415]
  • Alonso, Dámaso 1946: “El saúco entre Galicia y Asturias (nombres y superstición)”. Revista de Dialectología y Tradiciones Populares II:3-32. [OC I, pp. 359-388]
  • Alonso, Dámaso 1947: “Enxebre”. Cuadernos de Estudios Gallegos II, 8:523-541. [OC I, pp. 293-314]
  • Alonso, Dámaso 1950: “Gallego bordelo, abordelar” (Sobre el par de encuarte en el Noroeste de la Peninsula)”. Revista de Filología Española XXXIV:238-248. [OC I, pp. 465-476].
  • Alonso, Dámaso 1953: “Portugués estiar”. Nueva Revista de Filología Hispánica VII, 1-2:157-164. [OC I, pp. 433-443]
  • Alonso, Dámaso 1953: “Gallego-asturiano bedro ‘estivada’”. Nueva Revista de Filología Hispánica VII:164-169. [OC I, pp. 477-484]
  • Alonso, Dámaso 1954: “Gallego-asturiano engalar ‘volar’ (Casos y resultados de velarización de –N– en el dominio gallego”, in Homenaje a Fritz Krüger, vol. II, pp. 209-215. Mendoza: Universidade Nacional de Cuyo. [OC I, pp. 457-464]
  • Alonso, Dámaso 1955: “Gallego-asturiano ozca ‘paso entre peñas’”. De Vertgleich… Festgabe Hellmuth Petriconi, Hamburger Romanistische Studien, pp. 199-204. Hamburgo. [OC I, pp. 485-493]
  • Alonso, Dámaso 1957: “Ganado vacuno en San Martín de Oscos”. Archivum VII:5-12. [OC I, pp. 523-533]
  • Alonso, Dámaso 1958: “Gallego-asturiano telergas, celergas ‘cosquillas’. Asturiano rebelgos, regolbinos ‘cosquillas’”, in Homaxe a Ramón Otero Pedrayo, pp. 67-71. Vigo: Galaxia. [OC I, pp. 426-432]
  • Alonso, Dámaso 1959: “Gallego-asturiano bolar, ‘dar con’ ‘obtener’”. Hispanic Review XXVII:254-256. [OC I, pp. 422-425]
  • Alonso, Dámaso 1959: “El gallego-leonés de Ancares y su interés para la Dialectología portuguesa”, in Actas do III Colóquio Internacional de Estudos luso-brasileiros, vol. I, pp. 309-339. Lisboa. [Con modificacións in 1961: Cuadernos de Estudios Gallegos XVI, 48:43-79; e OC I, pp. 315-357]
  • Alonso, Dámaso 1962: Temas y problemas de la fragmentación fonética peninsular. Madrid: Suplemento de Enciclopedia Lingüística Hispánica. [OC I, pp. 15-292] (Con varias referencias ó galego.)
  • Alonso, Dámaso 1969: “Narraciones orales gallego-asturianas (San Martín de Oscos) I. Recuerdos de niñez y mocedad”. Cuadernos de Estudios Gallegos XXIV, 72-74:140-153. [OC I, pp. 502-516]
  • Alonso, Dámaso 1968-69: “Narraciones orales gallego-asturianas (San Martín de Oscos) II. A ‘stoupada”.Filología [de Buenos Aires] XIII:33-37. [OC I, pp. 517-522]
  • Alonso, Dámaso 1976: “Narraciones orales en el gallego-asturiano de los Oscos. Relatos, fórmulas curativas y ensalmos de Carmen de Freixe (San Martín de Oscos)”, in Estudios ofrecidos a E. AlarcosLlorach, vol. 1, pp. 31-46. Oviedo: Universidad.