A proxección exterior da literatura galega e Carlos Casaresobstáculos e estratexias

  1. Galanes Santos, Iolanda
Revue:
Boletín galego de literatura

ISSN: 0214-9117

Année de publication: 2018

Titre de la publication: 2º semestre

Número: 53

Pages: 31-81

Type: Article

DOI: 10.15304/BGL.53.5032 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAccès ouvert editor

D'autres publications dans: Boletín galego de literatura

Résumé

Galician literature has consolidated its external projection through intra and extratranslation, especially since the language co-official status (1981). An important piece in this process is the intellectual, editorial and translation activism of Carlos Casares. In this article we will analyse the external projection of Galician literature from the framework of Translation Sociology (Heilbron e Sapiro, 2002) according to the model of obstacles and difficulties to translation (Sapiro, dir. 2012). Depart from data of Biblioteca da Tradución Galega (BITRAGA) and the documentation published by Casares, we will identify the difficulties of a minority language projection, introduce the rules of the relationship between literary systems in the moment from a subaltern position and we consign their strategies to overcome difficulties.

Références bibliographiques

  • Álvarez Alonso, Francisco. 1975. “Carlos Casares: El premio Galaxia por su novela `Xoguetes para un tempo prohibido´ supone una alegría, un estímulo y un compromiso”, reproducido en Carlos Casares, punto de encontro (coord. Marcos Valcárcel), 2002. Ourense: Concello de Ourense, col. Auria, pp. 94-96.
  • Axeitos, Xosé Luis. 2017. “Carlos Casares, un clásico contemporáneo da LIX galega”, en Carlos Casares: homenaxe. De amicitia (eds. Luís Cochón, Luís Alonso Girgado e Laura Piñeiro Pais). Santiago de Compostela: Cadernos Ramón Piñeiro XXXVII, pp. 37- 40.
  • Bitraga (Biblioteca da tradución Galega) [Base de datos]. 2004-2018. http://bibliotraducion.uvigo.es [Consulta: 19/07/2018].
  • Cajaraville, Héctor. 2017. “Os primeiros artigos xornalísticos de Carlos Casares (La Región, 1968-1974)”, en Carlos Casares: homenaxe. De amicitia (eds. Luís Cochón, Luís Alonso Girgado e Laura Piñeiro Pais). Santiago de Compostela: Cadernos Ramón Piñeiro XXXVII, pp. 67-79.
  • Calvo, Tucho. 2003. Carlos Casares. O conto da vida. A Coruña: La Voz de Galicia.
  • Carreño, Antonio. 2017. “Desenterrando memorias: Carlos Casares”, en La Región, http://www.laregion.es/opinion/antonio-carreno/desenterrando-memorias-carlos-casares/20170517085937708907.html [Consulta: 17/05/2017].
  • Casanova, Pascale. 2002/4. “Consécration et accumulation de capital littéraire. La traduction comme échange inégal”, en Actes de la recherche en siences sociales, nº 144, pp. 7-20. DOI https://doi.org/10.3406/arss.2002.2804.  
  • Casares, Carlos (dir.). 2003. Catálogo de obras literarias en lingua galega traducidas a outros idiomas. Unha primeira achega. Consello da Cultura Galega: Santiago de Compostela, http://culturagalega.gal/especiais/aviles/catalogo_traducidas.pdf [Consulta: 1/03/18].
  • Casares, Carlos. 12 novembro 1987. “Despois de Estrasburgo”, sección A Tertulia, en La Voz de Galicia.
  • Casares, Carlos. 15 xaneiro 1981a. “A situación da literatura galega é insostenible”, en Suplemento Cultural de La Voz de Galicia.
  • Casares, Carlos. 16 abril 1981b. “As literaturas de ámbito restrinxido”, sección A Ledicia de ler, en La Voz de Galicia.
  • Casares, Carlos. 1991 “When the rains come”, en An Anthology of Galician Short Stories (ed. Kathleen March), col. “Hispanic Literature”, v. 13. New York: Edwin Mellen Press, pp. 102-109.
  • Casares, Carlos. 1994. “Der Jude Jakob” (“O xudeo Xacobe”), “Ein historisches Rätsel” (“Un enigma histórico”), en Sprache im technischen Zeitalter 32, nº 129, pp. 67-78.
  • Casares, Carlos. 1997. “Auf Wunder gebaut”, en Du, v. 57, pp. 70-75. DOI http://doi.org/10.5169/seals-299661.
  • Casares, Carlos. 1998. Un país de palabras. Vigo: Galaxia.
  • Casares, Carlos. 2013. Monseigneur ou l´affaire du cinématographe. Hévillers: Ker éditions.
  • Casares, Carlos. 2017a. A cultura galega no século XXI. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega.
  • Casares, Carlos. 2017b. O expreso da literatura e outros ensaios. Vigo: Galaxia.
  • Casares, Carlos. 28 agosto 1979. “Sair do aillamento”, sección A Ledicia de ler, en La Voz de Galicia.
  • Chacón, Rafael. 2017. “Carlos Casares: poesía esquecida”, en Carlos Casares: homenaxe. De amicitia (eds. Luís Cochón, Luís Alonso Girgado e Laura Piñeiro Pais). Santiago de Compostela: Cadernos Ramón Piñeiro XXXVII, pp. 103- 116.
  • Cochón, Luís, Alonso Girgado, Luís e Piñeiro Pais, Laura (eds.). 2017. Carlos Casares: homenaxe. De amicitia. Santiago de Compostela: Cadernos Ramón Piñeiro XXXVII.
  • Fernández Rodríguez, Áurea, Galanes Santos, Iolanda e Luna Alonso, Ana (eds). 2012. Traducción de una cultura emergente. Berna: Peter Lang. DOI https://doi.org/10.3726/978-3-0351-0464-6.
  • Fernández Vázquez, Mar. 2015. “Las traducciones de Carlos Casares Mouriño para la editorial Argos Vergara”, en Perspectivas multifacéticas en el universo de la literatura infantil y juvenil (eds. Gloria Bazzochi, Pilar Capanaga y Raffaella Tonin), MediAzioni, 17, http://mediazioni.sitlec.unibo.it/images/stories/PDF_folder/document-pdf/n.17-2015/fernndezvzquez.pdf [Consulta 17/07/2018].
  • Figueroa, Antón. 2008 . “Autonomía do escritor e creación do campo literario”, en A semente da nación soñada. Homenaxe a X.L. Méndez Ferrín (eds. Francisco Fernández Rei, Xosé M. García Crego, Rosa López Fernández e Xabier Vázquez López). Santiago de Compostela: Laiovento, pp. 319-330.
  • Figueroa, Antón. 2015. “A `literatura nacional´ e a articulación do campo literario”, en Marxes e centros. Para unha socioloxía do campo cultural (ed. Alejandro Alonso Nogueira, Arturo Casas, Manuel Forcadela, Teresa López, Laurence Malingret e Elías Torres Feijóo). Santiago de Compostela: Laiovento, pp.145-160. [Tradución de “National Literatura and the Literary Field”, en Contemporary Galician Cultural Studies: Between the Local and the Global (ed. Kirsty Hooper e Manuel Puga Moruxa), 2011. Nova York: The Modern Language Association of America, pp. 40-53].
  • Fortes López, Belén. 2002. “Carlos Casares, palabra de escritor”, en Tempos Novos, nº 56, pp. 60-66.
  • Freire Dopazo, Ángeles. 1999. Revisión e comentario da traducción de Carlos Casares de “O Principiño”. Traballo fin de carreira inédito. Vigo: Facultade de Filoloxía e Tradución da Universidade de Vigo.
  • Freixanes, Víctor. 2003. “Memoria de editor”, en Carlos Casares. A semente aquecida da palabra (eds. Francisco Díaz-Fierros Viqueira e Henrique Monteagudo). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, pp. 223-226.
  • Galanes Santos, Iolanda. 2014a. “El agente de traducción en la recuperación de un sistema cultural. A propósito de Carlos Casares”, en Traducción e industrias culturales (ed. Xoán Montero Domínguez). Berna: Peter Lang. DOI https://doi.org/10.3726/978-3-653-04446-1.
  • Galanes Santos, Iolanda. 2014b. “Carlos Casares y la traducción: obra dispersa e inédita”, en Quaderns, nº 21, pp. 183-198.   https://www.raco.cat/index.php/QuadernsTraduccio/article/view/284083/371989 [Consulta: 19/07/2018].
  • Galanes Santos, Iolanda. 2016. “La traducción literaria gallega contemporánea: intratraducción y extratraducción”, en La traducción literaria. Nuevas investigaciones (eds. Iolanda Galanes Santos, Ana Luna Alonso, Silvia Montero Küpper e Áurea Fernández Rodríguez). Granada: Comares, pp. 153-176.
  • Garrido, Gustavo Adolfo (coord.). 2017. “Bibliografía de Carlos Casares”, en Raigame, nº40, pp. 159-166. https://dialnet.unirioja.es/servlet/ejemplar?codigo=471569&info=open_link_ejemplar [Consulta: 15/05/2018].
  • Heilbron, Johan e Sapiro, Gisèle. 2002. “La traduction littéraire, un objet sociologique”, en Actes de la recherche en sciences sociales, nº 144, pp. 3-5. DOI https://doi.org/10.3406/arss.2002.2803.
  • Heilbron, Johan. 2009. “Le système mondial des traductions”, en Les contradictions de la globalisation éditoriale (dir. Gisèle Sapiro). París: Nouveau Monde, pp. 253-274. [Tradución revisada e actualizada realizada por Anaïs Bokobza de Heilbron, Johan. “Toward a Sociology of Translation : Book Translations as a Cultural World-System”, en European Journal of Social Theory, 1999, v. 2, pp. 429-444].
  • Lama, María Xesús e González Fernández, Helena (eds.). 2009. Do sentimento á conciencia de Galicia. Correspondencia 1961-1984. Ramón Piñeiro e Basilio Losada. Vigo: Galaxia.
  • Lama, María Xesús. 1999. “Entrevista con Carlos Casares. Director da editorial ‘Galaxia’ e Presidente do ‘Consello da Cultura Galega”, en Galicien Magazin, nº 8, pp. 24-25.
  • Lema Martínez, Rebeca e Maquieira Fontán, Sara. 2011-2012. “A raposa d'‘O Principiño’ non quería ser domesticada senón cativada: comparación das traducións castelá e galega d'‘O Principiño”, Viceversa, nº 17-18, pp. 41-57.
  • Lezcano, Arturo. 1963. “Al pasar. Carlos Casares Mouriño, poeta y estudiante de Filosofía, presentará una trilogía en los Juegos Florales de Villagarcía de Arosa. No se presentó a los de Orense por enterarse de que rechazaban los poemas en gallego”, reproducido en Carlos Casares, punto de encontro (coord. Marcos Valcárcel), 2002. Ourense: Concello de Ourense, col. Auria, pp. 87-88.
  • López-Casanova, Arcadio. 2017. “Carlos Casares, poeta”.  En Carlos Casares: homenaxe. De amicitia (eds. Luís Cochón, Luís Alonso Girgado e Laura Piñeiro Pais). Santiago de Compostela: Cadernos Ramón Piñeiro XXXVII, pp. 279- 293.
  • Losada, Basilio. 2003. “Ramón Piñeiro e Carlos Casares, unha historia de lealdades”, en Carlos Casares os amigos, as imaxes, as palabras (eds. Xan Carballa e Damián Villalaín). Vigo: A Nosa Terra, p. 65.
  • Luna Alonso, Ana e Galanes Santos, Iolanda. 2012. “As traducións inéditas de Carlos Casares”, en Grial, nº 196, pp. 38-47.
  • Luna Alonso, Ana e Galanes Santos, Iolanda. 2018. “A tradución entre culturas minorizadas na cultura galega. Intercambios contemporáneos”, en Estudos literarios e campo cultural galego (eds. Teresa López, Laurence Malingret e Elias José Torres Feijó). Santiago de Compostela: CIPPCE- Universidade de Santiago de Compostela, pp. 181-204. DOI http://dx.doi.org/10.15304/9788416954483.
  • Luna Alonso, Ana, Fernández Rodríguez, Áurea e Galanes Santos, Iolanda (eds.). 2015. Literaturas extranjeras y desarrollo cultural. Hacia un cambio de paradigma en la traducción literaria gallega. Berna: Peter Lang. DOI https://doi.org/10.3726/978-3-0351-0760-9.
  • Luna Alonso, Ana. 2015. “El manuscrito inédito de O Principiño. Un texto fundacional de la literatura gallega traducida”, en Çédille revista de estudios franceses, nº 11, pp. 363-388. https://cedille.webs.ull.es/11-DEF/17luna.pdf [Consulta: 15/05/2018].
  • Luna Alonso, Ana. 2017. “Carlos Casares en el espacio francófono: La trayectoria editorial de Monseigneur”, en Anales de Filología Francesa, nº 25, pp. 381-398. http://revistas.um.es/analesff/article/view/315961/222981 [Consulta: 15/05/2018].
  • Mociño González, Isabel. 2015. “Literatura infantil y juvenil gallega: la importación de traducciones”, en Literaturas extranjeras y desarrollo cultural. Hacia un cambio de paradigma en la traducción literaria gallega (eds. Ana Luna Alonso, Áurea Fernández Rodriguez e Iolanda Galanes Santos) Berna: Peter Lang, pp. 105-126. DOI https://doi.org/10.3726/978-3-0351-0760-9.
  • Montero Küpper, Silvia. 2012.“Contextualización histórico-cultural y apuntes sobre el sector editorial gallego”, en Traducción de una cultura emergente. La literatura gallega contemporánea en el exterior (eds. Áurea Fernández Rodríguez, Iolanda Galanes Santos e Ana Luna Alonso). Berna: Peter Lang, pp. 61-86. DOI https://doi.org/10.3726/978-3-0351-0464-6.
  • Montero Küpper, Silvia. 2013. “As políticas de tradución no caso galego”, En Lingua e Tradución. IX Xornadas sobre Lingua e Usos (ed. Xesús M. Mosquera Carregal). A Coruña: Servizo de Normalización Lingüística, Servizo de Publicacións da Universidade de Coruña, pp. 61-86. http://hdl.handle.net/2183/13522 [Consulta: 15/05/2018].
  • Outeiriño, Maribel. 1979. “Carlos Casares: historia de un joven académico”, reproducido en Carlos Casares, punto de encontro (coord. Marcos Valcárcel), 2002. Ourense: Concello de Ourense, col. Auria, pp. 102-103.
  • PEN Galicia. s.d. http://www.pengalicia.gal/ [Consulta: 01/03/2018].
  • Pena Presas, Montse. 2007. “Carlos Casares, tradutor diverso e editor entregado de literatura infantil e xuvenil”, en Anuario de Estudos Literarios, nº 2007, pp. 68-73.
  • Pena Presas, Montse. 2009. “Carlos Casares, tradutor diverso e editor entregado de literatura infantil e xuvenil”, en Actas Simposio Carlos Casares (eds. Camiño Noia; Olivia Rodríguez e Dolores Vilavedra). Vigo: Tórculo, pp. 200-211. https://issuu.com/fundacioncarloscasares/docs/libro_actas_completo2/22 [Consulta: 15/05/2018].
  • Piñeiro Pais, Laura. 2017. “O nacemento dun escritor. Carlos Casares na década dos sesenta”, en Raigame, nº 40, pp. 38-49. https://dialnet.unirioja.es/servlet/ejemplar?codigo=471569&info=open_link_ejemplar [Consulta: 15/05/2018].
  • Platas Tasende, Ana María. 1998. “Conversación con Carlos Casares”, en Revista Galega de Ensino, nº 21, pp. 15-26. http://www.edu.xunta.es/ftpserver/portal/DXPL/revistagalega/rge21.pdf [Consulta: 15/05/2018].
  • Porteiro, María Xose e Perozo, Xosé Antonio. 2017. “Que poden ler os rapaces de 15 ou 16 anos? Conversa con Carlos Casares (1980)”, en Grial, v. 55, nº 213, pp. 70-75.
  • Regueira, Mario. 2017. “Contra o vento ou baixo o sol. A narrativa de Calos Casares nos camiños do campo literario galego de posguerra”, en Carlos Casares: homenaxe. De amicitia (eds. Luís Cochón, Luís Alonso Girgado e Laura Piñeiro Pais). Santiago de Compostela: Cadernos Ramón Piñeiro XXXVII, pp. 363- 373.
  • Rodríguez Vega, Rexina. 2017. “A utopía de Verines”, en Carlos Casares: homenaxe. De amicitia (eds. Luís Cochón, Luís Alonso Girgado e Laura Piñeiro Pais). Santiago de Compostela: Cadernos Ramón Piñeiro XXXVII, pp. 379- 389.
  • Roig Rechou, Blanca-Ana e Fernández Vázquez, Mar. 2017. “Carlos Casares, un clásico contemporáneo da LIX galega”, en Carlos Casares: homenaxe. De amicitia (eds. Luís Cochón, Luís Alonso Girgado e Laura Piñeiro Pais). Santiago de Compostela: Cadernos Ramón Piñeiro XXXVII, pp. 391- 405.
  • Roig Rechou, Blanca-Ana. 2009. “La aportación decisiva de Carlos Casares a la Literatura Infantil y juvenil”, en AILIJ (Anuario de Investigación en Literatura Infantil y juvenil), v. 7, nº 2, pp. 117-140. http://anilij.uvigo.es/revista/ [Consulta: 15/05/2018].
  • Salgado, Xosé Manuel. 2017. “Dúas prosas ficcionais esquecidas de Carlos Casares”, en Casares en Compostela. Universidade e literatura (eds. Henrique Monteagudo, Xosé Manuel Salgado e Dolores Vilavedra). Santiago de Compostela: Servizo de Publicacións e Intercambio Científico, pp. 169-185.
  • Sánchez Izquierdo, Alfonso. 1973. “ Carlos Casares: `No creo que exista una nueva narrativa gallega. Si la lengua desaparece, también desaparece el escritor. El idioma es lo específico de cualquier literatura’ Carlos Casares, de narrador a crítico”, reproducido en Carlos Casares, punto de encontro (coord. Marcos Valcárcel), 2002. Ourense: Concello de Ourense, col. Auria, pp. 91-93.
  • Sapiro, Gisèle (dir.). 2012. Traduire la littérature et les sciences humaines. Conditions et obstacles. París: Ministère de la Culture et de la Communication.
  • Sapiro, Gisèle. 2009. “Introduction”, en Les contradictions de la globalisation éditoriale (dir. Gisèle Sapiro). París: Nouveau Monde, pp. 7-24.
  • Sapiro, Gisèle. 2012a. “Les obstacles économiques et culturels à la traduction”, En Traduire la littérature et les sciences humaines. Conditions et obstacles (dir. Gisèle Sapiro). París: Ministère de la Culture et de la Communication, pp. 25-53.
  • Sapiro, Gisèle. 2012b. “Gérer la diversité: les obstacles à l´importation des littératures étrangères en France”, en Traduire la littérature et les sciences humaines. Conditions et obstacles (dir. Gisèle Sapiro). París: Ministère de la Culture et de la Communication, pp. 201-232.
  • Tarrío Varela, Anxo. 1994. Literatura galega. Aportacións a unha Historia crítica. Vigo: Edicións Xerais de Galicia.
  • Valcárcel, Marcos (coord.). 2002. Carlos Casares, punto de encontro. Ourense: Concello de Ourense, col. Auria.
  • Viale Moutinho, J. 1988. “A alegría de o escritor”, reproducido en Carlos Casares: os amigos, as imaxes, as palabras (eds. Xan Carballa e Damián Villalaín), 2004. Vigo: A Nosa Terra, pp. 124-125.
  • Vieites, Manuel F. 2017. “Carlos Casares, autor dramático. Unha revisión crítica”, en Revista de Lenguas y Literaturas Catalana, Gallega y Vasca,             v. 22, pp. 125-152. DOI https://doi.org/10.5944/rllcgv.vol.22.2017.20847.
  • Vilavedra, Dolores. 2003. “A Ledicia de ler: unha achega”, en Carlos Casares. A semente aquecida da palabra (eds. Francisco Díaz-Fierros Viqueira e Henrique Monteagudo). Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, pp. 189–196.