Contra la revolución “satánica”. Propaganda católica y legitimación del franquismo en Portugal durante la Guerra Civil española

  1. Alberto Pena-Rodríguez
Revista:
Revista de estudios sociales

ISSN: 1900-5180 0123-885X

Ano de publicación: 2019

Número: 69

Páxinas: 41-52

Tipo: Artigo

DOI: 10.7440/RES69.2019.04 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openDialnet editor

Outras publicacións en: Revista de estudios sociales

Resumo

ABSTRACT: The Spanish Civil War had major political, social and economic consequences for Portugal, whose government acted as if the war were a domestic affair. Faced with the destabilizing contagion of the Second Spanish Republic, General Franco became the great hope for the Salazar regime, a strategic ally of the Spanish insurgents. In this context, the Portuguese Church, very close to Salazarism, supported the coup d'état against the Spanish Government by staging campaigns of anti-Communist agitation and legitimization of the Franco regime. By using documentary and newspaper sources, the main objective of this article is to describe and analyze some of the most relevant aspects of Portuguese Catholic propaganda between 1936 and 1939.

Referencias bibliográficas

  • Abreu, Filomena. (1996). “As rádios portuguesas e a causa franquista. A Guerra do Éter”. História. 21-49
  • Amorim, Carlos de. (1936). Hora Cristã. Hora da Pátria, separata de A Questão Nacional. Edición del Autor. Lisboa.
  • Baptista, Serrano. (1938). Nova cruzada. O ataque vermelho. Gráfica Maçaense. Macao.
  • Beja, Fino. (1938). Civilização e comunismo. Livraria Popular Francisco Franco. Lisboa.
  • Braga da Cruz, Manuel. (2004). Estudos de Homenagem a Luís de Oliveira Ramos. Faculdade de Letras. Oporto.
  • Braga da Cruz, Manuel. (1992). “O Estado Novo e a Igreja Católica”. Portugal e o Estado Novo (1930-1960). 243
  • Cabeza Sánchez-Albornoz, Sonsoles. (1992). Semblanza histórico-política de Claudio Sánchez-Albornoz. Fundación Universitaria Española/Diputación Provincial de León. Madrid.
  • Clímaco, Cristina. (2017). Republicanos, anarquistas e comunistas no exilio (1927-1936). Edições Colibrí. Lisboa.
  • De la Torre Gómez, Hipólito. (1997). El Portugal de Salazar. Arco Libros. Madrid.
  • Delgado, Iva. (1980). Portugal e a Guerra Civil de Espanha. Publicações Europa-América. Lisboa.
  • Duncan, Simpson. (2014). A Igreja Católica e o Estado Novo Salazarista. Edições 70. Lisboa.
  • Faber, Sebastian. (2008). Anglo-American Hispanists and the Spanish Civil War: Hispanophilia, Commitment and Discipline. Palgrave/MacMillan. Nueva York.
  • García, Hugo,Yusta, Mercedes,Tabet, Xavier,Clímaco, Cristina. (2016). Rethinking Anti-Fascism. History, Memory and Politics, 1922 to the Present. Berghahn Books. Oxford.
  • Garriga, Ramón. (1981). Los validos de Franco. Planeta. Barcelona.
  • Gómez Escalonilla, Lorenzo. (1992). Imperio de papel. Acción cultural y política exterior durante el primer franquismo. CSIC. Madrid.
  • Jiménez Redondo, Juan Carlos. (1996). “El papel de Nicolás Franco en la conducción de la política española hacia Portugal”. Historia Contemporánea. 15. 179
  • Jiménez Redondo, Juan Carlos,De la Torre Gómez, Hipólito. (2013). Franquismo y salazarismo en el exterior: de la Guerra Civil a las guerras de África. UNED. Madrid.
  • Loff, Manuel. (2008). O Nosso Século é Fascista: o Mundo Visto por Salazar e Franco (1936-1945). Campo das Letras. Oporto.
  • Lopes, Joana. (2007). Entre as brumas da memória: os católicos portugueses e a ditadura. Ámbar. Porto.
  • Madeira, João. (2012). 1937: O atentado a Salazar. A Esfera dos Livros. Lisboa.
  • Martins, Moisés de Lemos. (1990). O Olho de Deus no discurso salazarista. Edições Afrontamento. Porto.
  • Meneses, Luis Filipe Ribeiro. (2012). Salazar. Uma biografia política. Edições Dom Quixote. Lisboa.
  • Miguel, Aura. (1992). Rádio Renascença: os trabalhos e os dias (1933-1948). Imprensa Nacional-Casa da Moeda. Lisboa.
  • Molina Franco, Lucas,Arias Ramos, Raúl. (2010). Alemanes en la Guerra Civil. Legión Cóndor. Tikal Ediciones. Madrid.
  • Moreno Cantano, Antonio César. (2013). Cruzados de Franco. Propaganda y diplomacia en tiempos de guerra (1936-1945). Trea. Gijón.
  • Moreno Cantano, Antonio César. (2011). El ocaso de la verdad. Propaganda y prensa exterior en la España franquista. Trea. Gijón.
  • Oliveira, Luis. (2008). Guerra Civil de Espanha: Intervenção e Não Intervenção. Prefácio. Lisboa.
  • Oliveira, César. (1985). Portugal e a IIª República de Espanha (1931-1936). Perspectivas & Realidades. Lisboa.
  • Oliveira, César. (1988). Salazar e a Guerra Civil de Espanha. Edições O Jornal. Lisboa.
  • Pena Rodríguez, Alberto. (2012). “Periodismo, guerra y propaganda. La censura de prensa en Portugal y la Guerra Civil española”. Estudios del Mensaje Periodístico. 18. 563
  • Pena Rodríguez, Alberto. (2015). “Salazar y los viriatos. Los combatientes portugueses en la Guerra Civil española: prensa y propaganda”. Spagna Contemporánea. 47. 7-24
  • Pena Rodríguez, Alberto. (2015). “Sintonía de combate. La propaganda del Rádio Club Português en la Guerra Civil española (1936-1939)”. Historia Crítica. 58. 95-115
  • Pereira, Bernardo Futscher. (2012). A diplomacia de Salazar (1932-1949). Dom Quixote. Lisboa.
  • Piçarra, Maria do Carmo. (2011). Portugal vai ao cinema II. A política do espírito no Jornal Português. DellDesign. Lisboa.
  • Ribeiro, Nelson. (2005). A Emissora Nacional nos Primeiros Anos do Estado Novo (1933-1945). Quimera. Lisboa.
  • Rodrigo, Javier. (2016). La guerra fascista. Italia en la Guerra Civil española, 1936-1939. Alianza. Madrid.
  • Rodrigues, Edgar. (1987). A resistência anarco-sindicalista à ditadura. Portugal (1922-1939). Editora Sementeira. Lisboa.
  • Rosas, Fernando. (2012). Salazar e o Poder. Edições Tinta da China. Lisboa.
  • Rosas, Fernando. (1996). Portugal e a Guerra Civil de Espanha. ELO Artes Gráficas. Lisboa.
  • Sánchez Cervelló, Josep. (2011). La República en el exilio. Planeta. Barcelona.
  • Santos, Paula Borges. (2016). A segunda separação. A política religiosa do Estado Novo (1933-1974). Edições Almedina. Lisboa.
  • Simões, Maria Dulce Antunes. (2007). Barrancos na encruzilhada da Guerra Civil. Memorias e testemunhos, 1936. Câmara Municipal de Barrancos/Edições Colibrí. Montealegre.
  • Vital, Fezas. (1938). Heresias político-sociais do nosso tempo. Império. Lisboa.
  • Arquivo Oliveira Salazar/Arquivos Nacionais Torre do Tombo (AOS/ANTT).
  • Arquivo del Ministério do Interior/Arquivos Nacionais Torre do Tombo (AMI/ANTT).
  • Archivo del Ministerio de Asuntos Exteriores/Archivo General de la Administración (AMAE-AGA).
  • Fondo de Exteriores del Archivo General de la Administración (AGA).
  • A Voz.
  • (1936). Comércio do Porto.
  • (1936). Diário da Manhã.
  • (1936). Diário de Lisboa.
  • (1936). O Século.
  • (1936). República.