Métodos e estratexias para traduci-las lexías complexas. O caso dos refráns
-
1
Universidade de Vigo
info
ISSN: 1135-8920, 1989-2853
Ano de publicación: 2001
Número: 7-8
Páxinas: 51-70
Tipo: Artigo
Outras publicacións en: Viceversa: revista galega de traducción
Resumo
A traducción das paremias ou refráns presenta serios problemas non só polas propiedades que os definen, senón porque son categorías intertextuais que se atopan inseridas noutros contextos. A discusión das teorías particulares ofrece unha base teórica para dar unhas pautas de cómo buscar e baixo qué dondicións atopa-las solucións máis axeitadas e mesmo explica-las posibilidades e o método para conse-gui-la equivalencia comunicativa. Se embargo hai que ter en conta que non tódolos textos ofrecen os mesmos problemas. Moitos textos obrigan ó traduc-tor a restituír toda a bagaxe infonnativa. A escolla das «equivalencias» no texto meta (TM) debe ser consideradas á luz do contexto no que estes «intertextos» se insiren. O seu sentido está subordinado non só á intención do autor, é dicir, ó propósito retórico global dun texto concreto, senón tamén á súa función na secuencia onde se atopan dentro do conxunto de bloques que forman o documento, e á aceptabilidade do TM na cultura meta. A traducción ó galego dun texto xornalístico tirado do diario francés Le Fígaro onde se atopan varios exemplos de refráns, serve de base para presenta-lanosa tese e a conseguinte discusión onde se demostra que os condicionamen-tos mencionados anteriormente desenvolven certas posibilidades de inter-pretación e anulan outras. Non se trata polo tanto dunha equivalencia única senón da forma máis axeitada e aceptable para as intencións comunicativas. Con esta análise demóstrase que un método, unhas estratexias ben cal-culadas, permiten lograr unha equivalencia comunicativa aceptable. A secuencia completa resultante dos refráns que nos ocupan presta apoio ó patrón estructural do texto e está en consoancia co propósito global do TO e ó mesmo tempo coa aceptabilidade do TM na cultura de chegada, é dicir, na cultura galega
Referencias bibliográficas
- ANSCOMBRE, J. C. 1997. "Reflexiones críticas sobre la naturaleza y el funcionamiento de las paremias". En Paremia nº 6, pp. 43-54.
- BALLARD, M. 1997. " Créativité et traduction". En Tmget nº 9: l , pp. 85-110.
- BONHOMME, M. 1987. Linguistique de la métonymie. Berna: Peter Lang.
- BONHOMME, M. 1994. "Les figures de rhétorique et leur actualité linguistique". En Langue Française nº 101.
- COSERIU, E. 1977. "Lo erróneo y lo acertado en la teoría de la traducción". En El hombre y su lenguaje. Madrid: Gredos. Pp. 2 15-239.
- CANTERA, J. & DE VICENTE, E. 1983. Diccionario de refranes y sentencias. Madrid: Universidad Complutense.
- CANTERA, J. 1991. "Problemática de la correspondencia de locuciones y refranes entre el español y el francés". En DENGLER, R. (ed.) Estudios Humanísticos en Homenaje a Luis Cortés Vázquez. Universidad de Salamanca. Vol. 1, pp. 111-119.
- CASADO CONDE, M.L. et alii 1998. Proverbios españoles traducidos al inglés, francés, alemán e italiano. Madrid: Sociedad General Española de Librería, S.A.
- CHEVALIER, J. Cl. (ed.) 1995. Le linguiste et les traductions. París: Paris-Sorbonne.
- DELISLE, J. 1993. La traduction raisonnée. Ottawa: Université d' Ottawa.
- FERRO RUIBAL, X. 1996. Cadaquén Jala coma quen é. Re.flexión verbo da fraseoloxía enxebre. A Coruña: Real Academia Galega.
- GARCÍA YEBRA, V. & CANTERA, J. 1988. Hacia una aproximación conceptual de las paremias francesas y españolas. Madrid: Ed. Complutense.
- GARCÍA YEBRA, V. 1984. Teoría y práctica de la traducción. Biblioteca Románica-Hispánica. Madrid: Gredos.
- GELLA ITURRIAGA, J. 1977. '"Dichos' para una teoría de los dichos". En Revista de dialectología y tradiciones populares, nº XXIII, pp.119-28.
- KLEIBER, G. 1994. Nominales. Essais de sémantique. París: Arrnand Colin Éditeur.
- HATIM, B. & MASON, l. 1995. Teoría de la traducción. Aproximación al discurso. Traducción de Salvador Peña. Barcelona: Ariel.
- HURTADO ALBIR, A. 2001. Traducción y Traductología. Madrid: Cátedra
- LÓPEZ GUIX, G. & MINETT, J. 1997. Manual de traducción inglés/español. Barcelona: Gedisa.
- LVÓVSKA YA, Z. 1997. Problemas actuales de la traducción. Granada: Método Ediciones.
- LÉCRIVAIN, Cl. 1995. "La traduction des proverbes: opération langagiere ou pratique culturelle?". En Estudios de Lengua y Literatura Francesas nº 8-9, pp. 129-147.
- MISRI, G. 1990. "La traductologie des expressions figées". En LEDERER, M. (ed.) Études traductologiques en hommage a D . Seleskovitch. París: Lettres Modernes Minard. pp. 143-163.
- MONTREYNAUD, F.; PIERRON, A. & SUZZONI, F. 1980. Dictionnaire des proverbes et dictons. París: Robert.
- NAVARRO, F. 1997. "Los fraseologismos en la prensa diaria: problemas de traducción". En L 'Histoire et les théories de la traduction. Berna: ASTTI; Ginebra: ETI. pp. 539-560.
- NEWMARK, P. 1993. Manual de traducción. Traducción de Francisco Xavier Fernández Polo. Sant iago de Compostela: Servicios de Publicacións da Universidade de Santiago de Compostela.
- NORD, Ch. 1994. 'Traduciendo funciones". En HURTADO, A. ( ed.) Estudis sobre la traducció. Castelló: Publicacions de la Universitat Jaume l. pp. 97-112.
- PRIVAT, M. 1997. "Proverbes, métaphores et traduction". En Paremia 6, pp. 511-514.
- REISS, K. & VERMEER, H. J. 1996. Fundamentos para una teoríafúncional de la traducción. Traducción de Sandra García Reina y Celia Martín de León. Madrid: Akal.
- SANTO YO, J.C. 1986. "A propósito del término translema ". En Babel nº 32/1, pp. 50-55.
- SEVILLA, J. 1990. "La traducción al español de algunas paremias france-sas". En M. RADERS & J . CONESA (eds.) JI Encuentros Complutenses en torno a la Traducción. Madrid: Universidad Complutense de Madrid. pp. 145-150.
- SEVILLA, J. 1993. "Las paremias españolas: clasificación, definición y correspondencia francesa". En Paremia nº 6, pp. 15-20.
- TRICÁS, M . 1995. Manual de traducción Castellano - francés. Barcelona: Editorial Gedisa.
- ZULUAGA, A . 1997. "Sobre las funciones de los fraseologismos en textos literarios". En Paremia nº 6, pp. 631-640.
- BARROS, A. 1992. Refranero español. Colección Tesoro Literario, núm.28. Madrid : Clásicos Bergua.
- BENAVENTE JAREÑO, P. & FERRO RUIBAL, X . 1995. Refraneiro galega da vaca. Santiago de Compostela: Centro de Investigacións Lingüísticas e Literarias Ramón Piñeiro.
- CORREAS, G. 2000. Vocabulario de refranes y frases proverbiales (1627). Madrid: Castalia. (Edición de COMBET, L. revisada por Robert Jammes e Maite Mir-Andreu. Col. Nueva Biblioteca de Erudición y Crítica NBEC).
- FERRO RUIBAL, X. 1987. Refraneiro g alega básico. Vigo: Galaxia.
- GARCÍA PELAYO, R.; TESTAS, J. y DURAND, M. 1993. Locutions et proverbes français. París: Ed. Larousse
- GARCÍA PELAYO, GROSS, R. y TESTAS, J. 1993. Diccionario general Larousse español-J,-ancés/francés-español. Barcelona: Planeta.
- LIBRAIRIE LAROUSSE. 1972. Grand Larousse de la langue française. París: Larousse.
- MONTREYNAUD, F.; PIERRON, A. SUZZONI, F. 1993. Dictionnaire de proverbes et dictons. Paris: Dictionnaires Le Robert.
- SINTES PROS, J. 1993. Diccionario de máximas, pensamientos y sentencias. Barcelona: Ed. T. Sintes.