“A los niños se les habla en castellano”Política lingüística familiar en Galicia: habitus o intervención

  1. Ana Iglesias Álvarez
  2. Virginia Acuña Ferreira
Revista:
Revista española de lingüística aplicada

ISSN: 0213-2028

Ano de publicación: 2022

Volume: 35

Número: 1

Páxinas: 236-264

Tipo: Artigo

Outras publicacións en: Revista española de lingüística aplicada

Resumo

El objetivo de este artículo es analizar datos orales obtenidos mediante entrevistas para llevar a cabo una investigación sobre las políticas lingüísticas familiares (PLF) en Galicia. El análisis revela la configuración de dos subtipos de transmisión lingüística intergeneracional: ‘doble desgalleguización’ y ‘regalleguización’. En ambos casos, la primera generación (los padres de nuestros informantes) está representada por hablantes de gallego que utilizaron el castellano en la crianza de sus hijos (nuestros informantes). Hablamos de doble desgalleguización cuando esta segunda generación mantiene el uso del castellano con la tercera (sus propios descendientes), mientras que la regalleguización se define por una recuperación del gallego. El nivel de conciencia sociolingüística de los informantes es muy bajo en el primer caso, que por ello interpretamos como una PLF implícita, guiada por el habitus (Bourdieu, 1991), mientras que la regalleguización se basa en una PLF marcada por la intervención y la planificación lingüística explícita (Bastardas, 2016).

Referencias bibliográficas

  • A Mesa pola Normalización Lingüística (2017) A lingua galega na Educación Infantil de Galiza de 3 a 6 anos. Curso 2016/2017. Santiago de Compostela: A Mesa. Disponible en: https://www.amesa.gal/wp-content/uploads/informeinfantildef5-pdf.pdf [Consultado: 30/12/2019]
  • Bastardas, A. (2016) Famílies lingüísticament mixtes a Catalunya: competències, usos i autoorganització evolutiva. Treballs de Sociolingüística Catalana, 26, 285–308. https://doi.org/10.2436/20.2504.01.121
  • Boix-Fuster & Paradís, A. (2015) Ideologies and Trajectories of “New Speakers” in Bilingual Families in Catalonia. Revista de Llengua i Dret, 63, 165–185. CitetononCRdoi:10.2436/20.8030.02.98 https://doi.org/Cite to nonCR doi: 10.2436/20.8030.02.98
  • Bourdieu, P. (1985) ¿Qué significa hablar? Economía de los intercambios lingüísticos. Madrid: Akal Universitaria.
  • Bourdieu, P. (1991) El sentido práctico. Madrid: Taurus.
  • Curdt-Christiansen, X. L. (2009) Visible and invisible language planning: Ideological factors in the family language policy of Chinese immigrant families in Quebec. Language Policy, 8, 351–37. 10.1007/s10993‑009‑9146‑7 https://doi.org/10.1007/s10993-009-9146-7
  • Curdt-Christiansen, X. L. (2016) Conflicting language ideologies and contradictory language practices in Singaporean bilingual families. Journal of Multilingual and Multicultural Development, 37(7), 694–709. https://doi.org/10.1080/01434632.2015.1127926
  • Curdt-Christiansen, X. L. (2018) Family language policy. EnJ. W. Tollefson & M. Pérez-Milans (Eds.), The Oxford Handbook of language Policy and Planning (pp.420–441). Oxford: Oxford University Press.
  • Decreto 79/2010, do 20 de maio, para o plurilingüismo no ensino non universitario de Galicia. Diario Oficial de Galicianº97, 25de maio de 2010.
  • Gradín, M. (2020) Análise comparativa dos dous últimos decretos de distribución de linguas no ensino galego. Estudos de lingüística galega, 12, 31–65. 10.15304/elg.12.5747 https://doi.org/10.15304/elg.12.5747
  • IGE (2018) Enquisa estructural a fogares. Coñecemento e uso do galego. Disponible en: https://www.ige.eu/web/mostrar_actividade_estatistica.jsp?idioma=gl&codigo=0206004 [Consultado: 02/01/2020]
  • IGE (2013) Coñecemento e uso do galego. Datos de anos anteriores. Anos 2003, 2008 e 2013. Disponible en: https://www.ige.eu/web/mostrar_actividade_estatistica.jsp?idioma=gl&codigo=0206004&num_pag=21 [Consultado: 02/01/2020]
  • Iglesias Álvarez, A. (2002) Falar galego: “no veo por qué?”. Aproximación cualitativa á situación sociolingüística de Galicia. Vigo: Xerais.
  • Iglesias Álvarez, A (2017) Programas de inmersión, mantemento e submersión das linguas en Galicia. Revista Galega de Educación, 69, 50–57.
  • Kasares, P. (2017) La transmisión lingüística intergeneracional desde la socialización lingüística: el caso vasco. Treballs de Sociolingüística Catalana, 27, 133–147.
  • Loredo, X. (2016) Estabilidade e cambio da lingua de transmisión familiar nos usos lingüísticos da poboación infantil galega. Revista Galega de Educación, 65, 50–59.
  • Loredo, X. & Monteagudo, H. (2017) La transmisión intergeneracional del gallego. Comparación con el catalán. Treballs de Sociolingüística Catalana, 27, 99–116. CitetononCRdoi:10.2436/20.2504.01.127 https://doi.org/Cite to nonCR doi: 10.2436/20.2504.01.127
  • Lorenzo, A. M. (2009) A situación actual da lingua galega: unha ollada desde a sociolingüística e a política lingüística. Journal of Contemporary Galician Studies, 1, 20–39.
  • Martínez García, J. S. (2017) El habitus. Una revisión analítica. Revista Internacional de Sociología, 75 (3): e074. 10.3989/ris.2017.75.3.15.115 https://doi.org/10.3989/ris.2017.75.3.15.115
  • Monteagudo, H., Loredo, X. & Vázquez, M. (2018) Lingua e sociedade en Galicia. Resumo de resultados 1992–2016. A Coruña: Real Academia Galega.
  • Nandi, A. (2019) Política lingüística familiar. O papel dos proxenitores pro-galego na transmisión interxeracional. Estudos de lingüística galega, 11, 77–101. 10.15304/elg.11.5064 https://doi.org/10.15304/elg.11.5064
  • O’Rourke, B., Pujolar, J., & Ramallo, F. (Eds.) (2015) Special Issue: New Speakers of Minority Languages: The Challenging Opportunity. International Journal of the Sociology of Language 2015 (231), 1–20. 10.1515/ijsl‑2014‑0029 https://doi.org/10.1515/ijsl-2014-0029
  • Palviainen, A. & Boyd, S. (2013) Unity in Discourse, Diversity in Practice: The One Person One Language Policy in Bilingual Families. EnM. Schwartz & A. Verschik (Eds.), Successful Family Language Policy: Parents, Children and Educators in Interaction (pp.223–248). Dordrecht: Springer. 10.1007/978‑94‑007‑7753‑8_10 https://doi.org/10.1007/978-94-007-7753-8_10
  • Pavlenko, A. (2007) Autobiographic Narratives as Data in Applied Linguistics. Applied Linguistics, 28(2), 163–188. 10.1093/applin/amm008 https://doi.org/10.1093/applin/amm008
  • Pujadas, J. (1992) El método biográfico: el uso de las historias de vida en las ciencias sociales. Madrid: Centro de Investigaciones Sociológicas.
  • Ramallo, F. (2018) A Galicia neofalante. A Trabe de Ouro, 109, 11–22.
  • Rojo, G. (1981) Conductas y actitudes lingüísticas en Galicia. Revista Española de Lingüística, 11(2), 269–310.
  • Spolsky, B. (2004) Language policy. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Spolsky, B. (2019) A modified and enriched theory of language policy (and management). Language Policy, 18, 323–338. 10.1007/s10993‑018‑9489‑z https://doi.org/10.1007/s10993-018-9489-z
  • Vila, F. X., Lasagabaster, D. & Ramallo, F. (2017) Bilingual Education in the Autonomous Regions of Spain. EnO. García, A. Lin & S. May (Eds.), Bilingual and Multilingual Education. Encyclopedia of Language and Education (pp.1–13). https://doi.org/10.1007/978-3-319-02258-1_28