Emilia Pardo Bazán, primeira teórica e crítica do Rexurdimento

  1. Angueira, Anxo 1
  1. 1 Universidade de Vigo
    info

    Universidade de Vigo

    Vigo, España

    ROR https://ror.org/05rdf8595

Revista:
Madrygal: Revista de estudios gallegos

ISSN: 1138-9664

Ano de publicación: 2022

Número: 25

Páxinas: 13-33

Tipo: Artigo

DOI: 10.5209/MADR.90522 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Madrygal: Revista de estudios gallegos

Resumo

Especialmente durante a década 1880-1890, Emilia Pardo Bazán levou adiante unha intensa actividade teórica e crítica, tanto no caso español, como no da emerxente literatura en lingua galega. Ela foi a primeira en tratar teoricamente a idea de renacemento aplicada á realidade galega daqueles anos e tamén a primeira en facer unha análise crítica certamente extensa dos autores máis relevantes daquel período: Rosalía de Castro, Manuel Curros Enríquez, Eduardo Pondal e Valentín Lamas Carvajal. Ela foi a responsable en boa medida da introdución do paradigma de Michelet, co que fixo comparatismo entre o “renacimiento” galego e a “renaixença” catalá. Debullou as grandes obras e autores deste período e o impacto das súas críticas foi moi considerable, tanto a efectos de marcar rumbos interpretativos nas historias da literatura posteriores, como á hora de crear importantes polémicas e mesmo orixinar contestacións críticas en formato literario coma O divino sainete. Este tipo de intervención da nosa autora cómpre situalo no contexto das disputas onde o literario se mestura co ideolóxico e en definitiva no da loita aberta polo incipiente capital simbólico.

Referencias bibliográficas

  • Amado Pardo, Diego (2010): “Un discurso clave no proceso de canonización da obra de Rosalía de Castro: La poesía regional gallega (1885) de Emilia Pardo Bazán”, Madrygal. Revista de estudios gallegos 13, pp. 89-95.
  • Angueira, Anxo (2004): “Carvalho Calero e O divino sainete”, en X. Alonso Montero, H. Monteagudo e B. Tajes (ed.), Actas do I Congreso Internacional Curros Enríquez e o seu tempo. Consello da Cultura Galega, vol. 2, pp. 275-289.
  • Angueira, Anxo (2018): “A xénese do campo literario galego e tres tomas de posición”, en T. López, L. Malingret e E. J. Torres Feijó (ed.), Estudos literarios e campo cultural galego. En honra do profesor Antón Figueroa, pp. 47-64.
  • Angueira, Anxo (2019): Rexurdimento: a palabra e a idea. Vigo: Xerais. Barreiro Fernández, Xosé Ramón (2012): Murguía. Vigo: Galaxia. Blanco García, Francisco (1894). La literatura española en el siglo XIX. Vol. III. Madrid: Sáenz de Jubera
  • Hermanos. Burdiel, Isabel (2021): “De mi tierra (de Emilia Pardo Bazán) y sus fantasmas”, en R. Villares, X. M.
  • Núñez Seixas e R. Máiz Suárez (ed.), As Irmandades da Fala no seu tempo. Perspectivas cruzadas. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, pp. 229-248.
  • Burckhardt, Jacob (2009) [1860]: A cultura do Renascimento na Itália. Um ensaio. São Paulo: Companhia das Letras.
  • Carballo Calero (1975): Historia da literatura galega contemporánea. Vigo: Galaxia.
  • Carré Aldao, Uxío (1903). La literatura gallega en el siglo XIX. A Coruña: Librería Regional de Carré.
  • Castro, Rosalía de (1880): “En el abanico de Emilia Pardo Bazán”, Revista de Galicia 10, p. 109.
  • Couceiro Freijomil, Antonio (1935): El idioma gallego. Barcelona: Alberto Martín.
  • Curros Enríquez, Manuel (1888): O divino sainete. A Coruña: Martínez Salazar.
  • Frutos Martínez, María Consuelo de (2010): “O divino sainete, de Curros Enríquez, e Mi romería, de Pardo Bazán”, Boletín Galego de Literatura 43, pp. 143-172.
  • González Herrán, José Manuel (2004): “Presencia de Curros y Doña Emilia (cincuenta años después)”, en X. Alonso Montero, H. Monteagudo e B. Tajes (ed.), Actas do I Congreso Internacional Curros Enríquez e o seu tempo. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega, vol. 2, pp. 123-153.
  • González Millán, Xoán (2004): “E. Pardo Bazán y su imagen del “rexurdimento” cultural gallego en la Revista de Galicia”, La Tribuna 2, pp. 35-64.
  • Michelet, Jules (1978) [1855]: Ouvres complètes VII. Histoire de France au seizième siècle. Paris: Flammarion.
  • Murguía, Manuel (1885): Los precursores. A Coruña: La Torre y Martínez.
  • Murguía, Manuel (1896): “Cuentas ajustadas, medio cobradas” (20-X-1896 27-XII-1896), en T. Calvo (ed.) (2000), Murguía e La Voz de Galicia, A Coruña: La Voz de Galicia-Biblioteca Gallega.
  • Pardo Bazán, Emilia (1878): “Un libro reciente”, El Heraldo Gallego 273, pp. 282-286.
  • Pardo Bazán, Emilia (1880a): “Programa”, Revista de Galicia 1, pp. 2-3.
  • Pardo Bazán, Emilia (1880b): “Corona fúnebre á la memoria del malogrado poeta gallego Teodosio Vesteiro Torres: Ferrol, 1879”. Revista de Galicia 9, pp. 87-88.
  • Pardo Bazán, Emilia (1880c): “Saudades gallegas”, Revista de Galicia 11, pp. 136-137.
  • Pardo Bazán, Emilia (1880d): “Aires da miña terra”, Revista de Galicia 13, pp. 181-183.
  • Pardo Bazán, Emilia (1880b): “Respuesta á un gallego viejo”, Revista de Galicia 13, pp. 177-178.
  • Pardo Bazán, Emilia (1885): El cisne de Vilamorta. Madrid: Fernando Fé.
  • Pardo Bazán, Emilia (1888): De mi tierra. A Coruña: Casa de Misericordia.
  • Pardo Bazán, Emilia (1890): “Poesía labriega”, Los lunes de El Imparcial 29/12/1890.
  • Pardo Bazán, Emilia (1891): “La poesía regionalista gallega”, Nuevo Teatro Crítico 5, pp. 74-79.
  • Sotelo Vázquez, Marisa (2000): “Emilia Pardo Bazán y la lengua catalana”, Cuadernos Hispanoamericanos 595, pp. 51-66.
  • Sotelo Vázquez, Marisa (2003): “Un inédito de Emilia Pardo Bazán con finalidad solidaria. Breves notas de sociología literaria”, La Tribuna 1, pp. 149-162.
  • Sotelo Vázquez, Marisa (2021): “Emilia Pardo Bazán y Cataluña: las artes de diálogo”, Ínsula 893, pp. 14-18.
  • Vicenti, Alfredo (1875): “Necrología”, El Diario de Santiago 764 (08/01/1875).
  • Vicenti, Alfredo (1879): “Historias literarias. Aurelio Aguirre”, La ilustración gallega y asturiana 27 (30/09/1879).