Significado e función dos antropónimos en Majina, a primeira novela galega

  1. Fernández-Salgado, Xosé Antonio
Revista:
Revista galega de filoloxía

ISSN: 1576-2661,  2444-9121

Ano de publicación: 2016

Número: 17

Páxinas: 53-75

Tipo: Artigo

DOI: 10.17979/RGF.2016.17.0.1871 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso aberto editor

Outras publicacións en: Revista galega de filoloxía

Resumo

Este artigo examina os antropónimos da primeira novela galega moderna, Majina, ou a filla espúrea (1870), un texto de Marcial Valladares clasificado no xénero coñecido como ‘folletín’. O obxectivo é estudar os nomes dos personaxes da novela atendendo á concepción dualista en que se articula o seu argumento. Despois de ofrecer un breve repaso dos máis recentes, e aínda escasos, estudos en antroponimia literaria galega, a análise céntrase en mostrar que o autor non foi arbitrario na elección dos nomes dos seus personaxes, senón que a suposta extravagancia dalgúns deles corresponde a unha marca de identidade social: os antropónimos con implicacións clasicistas para aristócratas; os nomes de orixe cristiá para os labregos e artesáns. Alén diso, insístese no feito de que, seguindo unha longa tradición literaria, a algúns dos nomes propios pódeselles asignar un significado motivado conforme o comportamento do personaxe.

Referencias bibliográficas

  • Aparici, Pilar, & Gimeno, Isabel (eds.) (1996). Literatura menor del siglo XIX. Una antología de la novel de folletín (1840-1870). Barcelona: Anthropos.
  • Boullón Agrelo, Ana Isabel (2007). “Farruco, Paco, Fran: datos históricos e evolución dos hipocorísticos en Galicia”, Revista Galega de Filoloxía, 8, 11-56.
  • Carballo Calero, Ricardo (1981). Historia da literatura galega contemporánea. Vigo: Galaxia.
  • Coduras Bruna, María (2013). “La antroponimia caballeresca a la luz de la onomástica literaria medieval y áurea (de la lírica popular a Gracián). Un estado de la cuestión”, Tirant. 16, 255-278.
  • Corominas, Joan (1980-1991). Diccionario etimológico castellano e hispánico. Madrid: Gredos.
  • Costarelli, Rafael Ernesto (2012). “Antroponimia en la antigua lírica popular hispánica (siglos XV a XVII). Notas para un cancionero basado en los nombres”, Lemir, 16, 161-270.
  • Covarrubias, Sebastián de (1611). Tesoro de la lengua castellana, o española. Madrid: Luis Sanchez Impressor del Rey N.S. http://fondosdigitales.us.es/fondos/libros/765/16/tesoro-de-la-lengua-castellana-o-espanola/ (Consulta en 05.10.2015).
  • DdD = Santamarina, Antón (dir.) (2003). Dicionario de dicionarios. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza. http: //sli.uvigo.es/ddd/index.html.
  • Feixó, Xosé (2003). Diccionario galego dos nomes. Vigo: Xerais.
  • Fernández Salgado, Xosé A. (2005). Marcial Valladares. Biografía dun precursor no Rexurdimento galego. Pontevedra: Deputación Provincial.
  • Fernández Salgado, Xosé A. (ed.) (2003). Marcial Valladares. Poesía. Vigo: Xerais.
  • Fernández Salgado, Xosé A. (ed.) (2011). Marcial Valladares. Majina, ou a filla espúrea. Santiago de Compostela: Sotelo Blanco.
  • Ferreras, Juan I. (1972). La novela por entregas 1840-1900. Madrid: Taurus.
  • Ferreras, Juan I. (1987). La novela española en el siglo XIX (hasta 1868). Madrid: Taurus.
  • Ferro Ruibal, Xesús (1992) (dir.). Diccionario dos nomes galegos. Vigo: Ir Indo.
  • García Gallarín, Consuelo (1988). “El nombre propio de persona: marca social en la literatura española del siglo XVII”. En Ariza, Manuel, & Salvador, Antonio (coords.), Actas del I Congreso Internacional de Historia de la Lengua Española, t. II, 1707-1715. Madrid: Arco Libros.
  • Hermida, Modesto (dir.) (2003). Narradores ocasionais do século XIX (Relato breve). Santiago de Compostela: Xunta de Galicia / Centro Ramón Piñeiro.
  • Ionescu, Christian (1993). “Onomástica literaria: dominio interdisciplinar”, Butlletí de la Societat d’Onomàstica, LIV-LV, 305-315. http://www.onomastica.cat/sites/onomastica.cat/files/07_ionescu.PDF (Consultado en 13.01.2016].
  • Lema Suárez, Xosé Mª (2004). “Nomes de persoa de Berdoias (A Coruña), de 1761 a 1860”. En Álvarez Blanco, Rosario, Fernández Rei, Francisco, & Santamarina, Antón (eds.), A Lingua Galega: Historia e Actualidade, t. III, 483-523. Santiago de Compostela: Consello da Cultura Galega / Instituto da Lingua Galega.
  • Méndez Ferrín, Xosé L. (2007). Consultorio dos nomes e dos apelidos galegos. Vigo: Xerais.
  • Montesinos, José F. (1966). Introdución a unha historia de la novela en España en el siglo XIX. Madrid: Castalia.
  • Navaza Blanco, Gonzalo (2006). Fitotoponinima galega. A Coruña: Fundación Pedro Barrié de la Maza.
  • Rivas Quintas, Elixio (1991). Onomástica Persoal do Noroeste Hispano. Lugo: Alvarellos.
  • Romero Tobar, Leonardo (1976). La novela popular española del siglo XIX. Barcelona: Fundación Juan March / Ariel.
  • TILG = Santamarina, Antón (coord.). Tesouro informatizado da lingua galega. Santiago de Compostela: Instituto da Lingua Galega. http: //ilg.usc.es/TILG/ [Consultado en 22.09.2015].
Fonte de datos: Dialnet